Во изминатата година, видовме дека Доналд Трамп освои втор мандат во Белата куќа, Северна Кореја ѝ се придружи на Русија во борбата против Украина, Израел води војна на повеќе фронтови и покрај критиките и меѓународната осуда, ненадејниот колапс на Башар ал Асад, диктатурата и подемот на десничарските политички сили низ ЕУ.

Магазинот Политико оцени кои се победниците, а кои се губитниците во годината што измина.

Победници

Доналд Трамп, Џорџа Мелони и европските десничари

Годината што изминува беше годината кога популистичката десница повторно го зазеде централното место на двете страни на Атлантикот. Повторната победа на Доналд Трамп на изборите во САД и зголемувањето на поддршката за десничарските партии на изборите за Европскиот парламент покажаа дека Брегзит и првата победа на Трамп во 2016 година не беа случајност. Тие беа првите знаци на политички мотив кој сега е доминантен, кој се залага за строги антиимиграциски политики, противење на зелената агенда, но и политички кампови кои можат да предизвикаат избувнување на нови трговски војни во светот.

Во Европа, Џорџа Мелони се појави како лидерка на новото антиимигрантско движење кое брзо го менува политичкиот пејсаж на Европа. Иако десниот центар и левиот центар номинално го контролираат мнозинството во Европскиот парламент, поранешниот полски премиер Матеуш Моравјецки – кој треба да ја наследи Мелони на чело на европските конзервативци и реформисти во јануари, верува дека вистинското раководство во 2025 година ќе има „мнозинство во сенка“ составено од неговата партија, Европската народна партија и екстремно десничарските Патриоти за Европа.

Национално окрупнување на Франција

Во овој десен свиок, посебно треба да се спомене Марин Ле Пен и нејзиниот наследник Џордан Бардлеу од Франција. Не само што екстремно десничарското дуо ја зголеми својата моќ во Европскиот парламент и француското национално собрание во 2024 година, тие станаа и политички креатори на судбини, соборувајќи една влада на Макрон и таргетувајќи ја новата влада предводена од премиерот Франсоа Беру. Политико пишува дека во Франција годинава што доаѓа ќе има многу повеќе опструкции во францускиот политички живот.

Доналд Туск и Источна, но и Централна Европа

Понатаму 2024 година беше годината кога централните и источните сили на Европа преминаа од аспиранти посредници во ЕУ во вистински посредници за ЕУ, искористувајќи го вакуумот на француско-германското влијание. Полскиот премиер Доналд Туск стана доминантна фигура на Европската народна партија, како и организатор на напорите на ЕУ за Украина.

НАТО и Марк Руте

НАТО пред неколку години беше опишан како „мртов“ според Емануел Макрон, но во 2024 година стана поголем и помоќен од кога било. Дури и Трамп се помири со напредокот на Алијансата, преминувајќи од заканите за повлекување на Вашингтон од НАТО до зголемен притисок врз европските земји да трошат повеќе за одбраната. Тоа го става поранешниот холандски премиер Марк Руте, кој стана генерален секретар на НАТО во октомври, во позиција да ги обликува трансатлантските односи во наредната година.

Губитници

Олаф Шолц и Емануел Макрон

Имаше ли потажна приказна во 2024 година од онаа на францускиот претседател Емануел Макрон и германскиот канцелар Олаф Шолц, кои никогаш не се согласуваа и сега се обединети во политичката несреќа, анализира Политико. За Макрон, тоа е еден удар по друг, од поразот на неговата партија на изборите за Европскиот парламент, до предвремените избори кои го зацементираа подемот на екстремно левичарските и екстремно десничарските партии во Франција, до падот на две влади за една година.

Но ниту Шолц не мина многу подобро. Тој беше принуден да распише предвремени избори по распадот на владејачката коалиција која ни на почетокот не функционираше. Овие политичари не само што загубија во 2024 година, туку го ослабнаа и познатиот француско-германски мотор кој требаше да го стартува „проектот на ЕУ“.

Владимир Путин и Виктор Орбан

Се сеќава ли некој на ветувањето на рускиот претседател Владимир Путин дека ќе ја освои Украина во тридневна специјална операција? Па, тој не успеа во тоа ниту во 2024 година, бидејќи Украина не само што сè уште се брани од руските напади, туку и зазеде дел од руската територија за време на офанзивата во Курск. Со оглед на тоа што руската економија оди во пад поради високата инфлација и хроничниот недостиг на работна сила, Путин ја загуби својата основа во Сирија и патот кон Африка со падот на режимот на Асад. И Москва ја заврши годината со извинување без да ја признае вината за соборувањето на азербејџански цивилен авион. Во исто време може да се направи случај и за најдобриот пријател на Путин во Европа, унгарскиот премиер Орбан. Неговата 14-та година на власт се совпадна со продлабочувањето на економските проблеми и подемот на Петар Маѓар, опозицискиот лидер кој е подготвен да го предизвика Орбан на изборите во 2026 година.

Башар ал Асад

Поранешниот сириски диктатор Башар ал Асад неславно ја заврши годината откако ја загуби власта веднаш по почетокот на новата офанзива на сириските бунтовници.

На 16 декември, на профил на Телеграм на сириското претседателство беше објавена изјава која му се припишува на Асад во која се вели дека отишол во руската воена база во Латакија „за да ги надгледува борбените операции“ по падот на Дамаск, но дека Русија веднаш го евакуирала од земјата откако бунтовничките сили ја опколиле областа. Асад додаде дека нема намера да поднесе оставка или да замине во егзил, а токму тоа го направи.