Тие речиси три месеци ги одбиваа руските напади на подземниот лавиринт на засолништа од бомби и сервисни тунели под фабриката за челик Азовстал во Мариупол.

Потсетувајќи на џиновски филм сет за постапокалиптичен филм, „Азовстал“ зафаќа 11 квадратни километри и останува единственото украинско упориште во пристаништето на Азовското Море, каде руското гранатирање, според украинските власти, убило десетици илјади луѓе.

Рускиот претседател Владимир Путин на крајот на април изјави дека неговите сили ќе престанат да се обидуваат да го заземат „Азовстал“ и наместо тоа ќе ја блокираат фабриката за челик за да „не прелета ни мува“.

Но, нападите продолжија со стратешки бомбардери, тешки артилериски напади, беспилотни летала, тенкови и пешадија, иако стотици цивили од Мариупол беа засолнат во Азовстал.

Баталјонот „Азов“ комуницираше со надворешниот свет преку својот канал „Телеграм“, каде што објавија видеа од нападите и фотографии од тешко ранетите борци и ја повикаа владата да најде начин да ги евакуира.

Западот беше фасциниран од нивната издржливост.

– Како херојството воопшто, се чинеше дека таквата храброст припаѓа на минатото, легендите или дури и митот – напиша на 21 април колумнистот на „Блумберг“, Андреас Клут.

И само недостатокот на вода, храна, медицинска нега и муниција ги принуди борците на Азов да излезат и да се предадат на сепаратистичките и руските сили на почетокот на оваа недела.

Тие веднаш беа однесени во самопрогласената Народна Република Доњецк, која е под контрола на бунтовниците неколку километри северно од Мариупол.

„Однесете ги момчињата дома“

Киев инсистира дека војниците на Азов ќе бидат разменети со руски воени заробеници, а нивното спасување е апсолутен национален приоритет.

– На Украина и требаат живи украински херои. Продолжуваме да работиме на враќање на момчињата дома, и на оваа работа и треба деликатен пристап. И време – рече претседателот Володимир Зеленски во видео обраќањето во вторник.

Но, тоа може да се покаже тешко, бидејќи „воените херои“ од плакатите се гледаат во сосема поинакво светло во Кремљ и Русија.

За Москва, борците од Азов се „нацисти“ и „ултранационалисти“ кои ја наметнуваат својата идеологија на цела Украина и кои го предводеа „геноцидот“ на Украинците кои зборуваат руски.

„Ладнокрвно убиени“

Многу борци од Азов беа навистина ултранационалисти и бели супрематисти кои доброволно се пријавија да се борат против сепаратистите во 2014 година, пишува Ал Џезира. Нивната идеологија и наводното мачење на воените заробеници го наведоа американскиот Конгрес да им забрани да користат американска воена помош во 2018 година.

„Многу сум задоволен што неодамна усвоениот омнибус ги спречува Соединетите Држави да пружат оружје и помош за обука на неонацистичкиот баталјон Азов, кој се бори во Украина“, изјави тогаш конгресменот Ро Кана.

Водачите на Азов ја омекнаа својата идеологија додека формираа политичка партија и се обидоа да влезат во украинската мејнстрим политика. Но, за Москва тие останаа истото зло.

Руските медиуми ги обвинија борците на Азов за уништување на илјадници станбени згради во Мариупол и ги обвинија дека користат цивили како жив штит.

– Цивили кои се обиделе да побегнат или се соочиле со блокада или биле убиени ладнокрвно – изјави рускиот новинар Дмитриј Григориев на почетокот на април.

Смртна казна?

Рускиот сенатор во средата изјави дека борците од Азов не треба да се разменуваат и да се вратат во Украина на бојното поле. Наместо тоа, тие мора да бидат судени и осудени на смрт во таканаречените Народни републики Доњецк и Луганск, контролирани од сепаратистите, рече Андреј Клишас.

– На сите неонацисти од Азов треба да им се суди за злосторствата што ги направија во Доњецк и Луганск – порача тој на Телеграм.

Некои Украинци велат дека судењето и предвидливата смртна казна би можеле да станат „реалити шоу“ за телевизиските мрежи под контрола на Кремљ, што ќе го оттргне вниманието на јавноста од неуспехот на Русија да го окупира Киев и северот.

А за жителите на Мариупол, падот на „Азовстал“ е последната капка што ја прели чашата на трагедијата од уништувањето на нивниот роден град и нивните животи.

„Фрлен во жестоки борби“

Сергеј Ваганов е 63-годишен фотограф кој избега од Мариупол во средината на март, откако преживеа неколкунеделни непрестајни напади од руски бомбардери, крстосувачки ракети и тешка артилерија.

Тој се лекува од тешка астма во Ужгород, град во југозападна Украина кој не беше погоден од руско гранатирање. Но, веста за падот на „Азовстал“ го разби.

– Апсолутно сум уништен – изјави Ваганов за „Ал Џезира“.

Иако отпорот го попречи напредокот на Русија во други области, тој повеќе немаше смисла.

Силите што ги користеше Москва во неодамнешните напади на Азовстал се национални гардисти, сепаратисти и „кадировци“ или паравојски лојални на прорускиот чеченскиот лидер Рамзан Кадиров, рече Ихор Романенко, поранешен заменик началник на вооружените сили на Украина.

– Оние со искуство на бојното поле беа извлечени од Мариупол и фрлени во областите на жестоки борби во градовите Северодонецк и Лисичанск – изјави тој за „Ал Џезира“.

Независен руски експерт се согласува со ова констатација.

„Поголемиот дел од силите подготвени за борба одамна се повлекоа од Мариупол“, рече Павел Лузин, руски одбранбен аналитичар.

Тој рече дека Москва мора да одржи големо воено присуство во Мариупол, каде што останаа десетици илјади луѓе, така што секако е во загуба во поглед на хуманоста.

– Оние кои го нападнаа Азовстал нема да ги променат работите на други места, а Русија сепак треба да ги задржи силите таму за да го контролира тоа пустош – рече Лужин.