Во Националната галерија, во објектот Чифте амам, од 4 до 30 март е поставена јубилејната изложба „Иван Велков, 90 години од раѓањето“, на која се претставени 90-ина дела од сите творечки фази на Иван Велков.

Еминентниот македонски сликар и универзитетски професор Иван Велков (22.4.1930, Врање – 26.5.2008, Скопје), одиграл особено значајна улога за развојот на македонското сликарство во 60-тите години на минатиот век. Тој се вбројува во рангот на најзначајните македонски автори поради фактот што со своето творештво внесе сопствени иновации, но и дел од движењата од светската ликовна сцена кај нас.

„Иван Велков ѝ припаѓа на повоената генерација уметници активни од шестата деценија, која најчесто историчарите на уметноста ја дефинираат како – период на обнова. По згаснувањето на соцреализмот и постарата, веќе формирана генерација, се појавува новата генерација млади уметници подготвени за експериментирање со сликата и пренесување на новите појави и иновации од опкружувањето и светот кои се залагаат за нови креативни изрази. Во историјата на македонската ликовна сцена Велков се издвојува и е забележан како автор на препознатливи дела со експресионистичка, кубистичко-конструктивистичка, геометриска и лирска апстракција. По завршувањето на Ликовната академија во Белград, и по првичните експресионистички ликовни изрази, во периодот 1953-1955 година, Велков од 1956 година ги истражува новите простори на сликата со геометриски израз, односно кон сферите на (пост)кубизмот, апстракцијата, надреализмот“, забележано е во каталогот за јубилејната изложба.

Во историјата на македонската ликовна уметност е забележано и дека Велков заедно со својот колега и пријател Петар Мазев биле иницијатори за формирање на познатата ликовна група „Мугри“, во која членувале и Богољуб Ивковиќ, Ристо Калчевски, Димитар Кондовски, Спасе Куновски, Ристо Лозаноски и повремено Томо Шијак.

– Значењето на Иван Велков за македонската историја на уметност го согледуваме во неговата немирна истражувачка природа и желба за внесување на новитети во сликарството и подигањето на ликовната уметност на ново, современо рамниште во клучната шеста деценија во развојот на современата македонска уметност. Неговото карактеристично творештво се издвојува со повеќеслојноста во истражувањата на ликовните (па и техничките) можности на сликата, начинот на дисциплинирано и хармонично градење на композицијата од мноштво нови елементи, новитети за дотогашната уметност кај нас, но и внесување на стилизирани традиционални етнолошки елементи преку своевидно „ткаење“ на површината на сликата – истакнуваат авторките на изложбата и текстот во каталогот, Маја Чанкуловска-Михајловска и Маја Неделкоска Брзанова, виши кустоси во Националната галерија.

Изложените дела од Иван Велков се дел од колекциите на Националната галерија, Музејот на современата уметност – Скопје, Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј – Охрид, Завод за заштита на спомениците на културата и Музеј – Штип, НУЦК „Антон Панов“ – Струмица, семејството Велкови, како и на голем дел приватни сопственици.

(Текстот е објавен во „Културен печат“ број 71, во печатеното издание на „Слободен печат“ на 6-7 март 2021)