Карантините за време на пандемијата на ковид, како што се затворање училишта, откажани спортски активности и задолжителен престој дома, предизвикаа прерано стареење на мозокот на тинејџерите, дури за четири години, открија научниците од Универзитетот во Вашингтон.

Нова студија, објавена во списанието „Зборник на трудови на Националната академија на науките“ (Proceedings of the National Academy of Sciences), е дополнителен доказ дека пореметувањата во секојдневните рутини може да придонесат за развој на проблеми во однесувањето, пораст на нарушувања во исхраната и развој на анксиозност и депресија кај адолесцентните девојчиња и момчиња, пренесува НБЦ.

Научниците од универзитетскиот Институт за истражување и наука на мозокот ја започнаа студијата користејќи магнетна резонанца уште во 2018 година за да утврдат како структурата на мозокот на 160 тинејџери од областа Сиетл се развивала со текот на времето. Учесниците во студијата, речиси еднаков број на момчиња и девојчиња, беа на возраст меѓу 9 и 19 години на почетокот на студијата.

Водачот на истражувањето, ко-директор на Институтот, Патриша Кул, рече дека тие не можеле да ги следат скенирањата на мозокот до 2021 година, откако започна карантинот со Ковид во 2020 година, поради што го префрлиле фокусот на студијата за да дознаат како изолацијата влијаела врз структурата на мозокот на адолесцентите.

Со мерење на дебелината на церебралниот кортекс – надворешниот слој на мозочното ткиво што ги контролира неговите функции на повисоко ниво, како што се расудувањето и одлучувањето – тие открија дека мозокот на машките тинејџери прерано стареат – за 1,4 години, додека скенирањето на мозокот на девојчињата покажале забрзано стареење од дури 4,2 години.

Церебралниот кортекс природно се разредува како што старееме. И хроничниот стрес може да предизвика слични промени во мозокот. Но, во периодот од три години помеѓу првото скенирање и следењето, церебралниот кортекс се разреди кај тинејџерите многу повеќе отколку што очекуваа истражувачите.

„Како што старееме, разредувањето на кортексот е поврзано со помалку време за брза обработка на информациите, помалку флексибилно размислување и сите други проблеми што ги поврзуваме со стареењето. Генерално, ова забрзано стареење го видовме кај сите тинејџери кои учествуваа во студија“, рекла Кул.

Стареењето на мозокот е поизразено кај тинејџерките

Стареењето на мозокот беше поизразено кај тинејџерките. Скенирањето покажа дека истенчувањето е широко распространето низ мозокот на девојчињата, што се случува во 30 региони во двете хемисфери и во сите лобуси. Во машкиот мозок, истенчувањето беше ограничено на само два региони, и двата во окципиталниот лобус, кои влијаат на перцепцијата на растојанието и длабочината, препознавањето на лицето и меморијата.

Поголемото влијание врз девојчињата може да се должи на разликите во важноста на социјалната интеракција за девојчињата во споредба со момчињата, според Кул. Момчињата се собираат за спорт и физичка активност, а девојчињата адолесценти имаат тенденција да се потпираат на личните односи за емоционална поддршка и развој на сопствениот идентитет.

„Кога девојките и жените се под стрес, постои природен одговор да се здружат и да разговараат за тоа, кога ќе се ослободат окситоцинот и другите невротрансмитери кои се чувствуваат добро“, рекла д-р Елен Ром, шеф на адолесцентната медицина во болницата Кливленд, која не учествувала во истражувањето.

Дали постојат долгорочни ризици за „мозоците на пандемијата“?

Истражувањето не укажува дека карантините предизвикаа промени во мозокот. Имено, нарушувањата на менталното здравје беа во пораст кај децата и пред пандемијата на Ковид. Но, студијата сугерира дека истенчувањето на кортексот може да биде поврзано со зголемена анксиозност, депресија и други нарушувања во однесувањето.

Друга студија за скенирање на мозокот спроведена во 2022 година на Универзитетот Стенфорд покажа слични промени во дебелината на кортикалниот мозок кај тинејџерите за време на ограничувањата во пандемијата на ковид. Истражувачите од Стенфорд го споредија стресот и нарушувањата предизвикани од пандемијата со детските трауми, како што се насилството, запоставувањето и семејната дисфункција.

Кул истакнува дека пандемијата беше трауматично време за сите, особено за младите луѓе кои доживуваат интензивни промени во нивниот емоционален и бихејвиорален развој во тој период од нивниот живот. Изолацијата имаше уште поштетно влијание врз нивното емоционално здравје.

„Пандемијата беше драматична и неочекувана, на некој начин драматична и катастрофална не само за физичкото, туку и за менталното здравје“, заклучила Кул.