Хрватски професор ја објаснува причината за земјотресите во Хрватска
Јосип Штипчевиќ од природно математичкиот факултет во Загреб објаснува дека главната причина за денешните и вчерашните земјотреси кои ја потресоа Хрватска се наоѓаат многу подалеку од локацијата на земјотресот, поточно во Јадранот.
Тој се обиде да објасни нешто повеќе за страотниот земјотрес што изминативе денови ги тресе Петриња, Сисак, Глина и околни места.
Ова е објавата која Штипчевиќ ја објави на неговиот фејсбук-профил.
Денешниот земјотрес се случи на расед што се протега приближно во правец на северозапад-југоисток и поминува низ Покупље во близина на Петриња и Глина.
Овој расед е гранична точка помеѓу два многу различни тектонски блока, Динаридите и Панонскиот басен. Затоа, може да се каже дека преку овој расед се компензираат различните поместувања.
Главната причина за денешните и вчерашните земјотреси се наоѓа многу подалеку од локацијата на земјотресот, поточно во јадранската област. Јадранската област е мала тектонска плоча која некогаш била дел од големата Африканска плоча од која се одвоила пред милиони години. Оваа „нашата“ мала плоча се нарекува Јадран и нејзиното движење и интеракција со Европа е причина за земјотресите во Хрватска, Италија, Босна и Херцеговина, Словенија и сите околни области.
Влијанието на оваа интеракција е највидливо во областите долж јадранскиот брег, каде планинските масиви јасно ги означуваат границите на Јадранот во однос на другите тектонски плочи. Исто така, најсилните земјотреси се случуваат токму во области кои се близу до различни плочи, но ова влијание не е ограничено на тие тесни зони, туку делумно се пренесува на поширокиот регион.
Ако подетално го погледнеме системот на раседи на кој се случи денешниот земјотрес, можеме да видиме дека поместувањето на крилјата на раседот кај овој земјотрес беше странично, односно поместувањето беше хоризонтално и се случи на површина вертикална на површината.
Овој механизам на земјотресите е многу невообичаен за Хрватска, каде повеќето земјотреси поради притисокот на Јадранот имаат режим на компресија во кој едното крило на раседот се крева по другото. Првичните проценки сугерираат дека земјотресот се случил на раседот кој се протега северозапад-југоисток и дека должината на прекинот на раседот била околу 25 км. Ваков сеизмички механизам и распоред на раседите укажува на тоа дека северниот дел на раседот се префрлил кон исток.
Последниот силен земјотрес во оваа област се случи во 1909 година кога Покупље го потресе разорен земјотрес од јачина од 5,8 степени.
По овој настан, кога се ослободи еластичната енергија заклучена во карпестата маса околу раседите, започна нов циклус на напон на површините на раседот поради дејството на тектонските сили.
Оттогаш па сѐ до денешниот земјотрес, тектонските сили ги напрегале карпите во таа област до степен на пукање и уривање што ги предизвика денешните катастрофални потреси во областа Глина и Петриње.
Исто така е важно да се погледне необичната низа настани во оваа шокантна серија. Иако се надевавме дека вчера се случи главниот земјотрес, за жал, се покажа дека бил за претходник на денешниот посилен земјотрес.
Се разбира, можно е да се случи уште поголем удар во наредните денови, иако тоа е многу малку веројатно. Она што засега е сигурно е дека ќе има многу повеќе последователни земјотреси, од кои некои ќе бидат доста силни и може да предизвикаат дополнителна штета. Денешниот земјотрес и неговите катастрофални последици сепак ќе бидат од некаква корист. Од досегашните земјотреси и оние што ќе се случат во наредните денови и недели, ќе научиме многу и тоа ќе овозможи спречување на разорни последници од идни земјотреси во Хрватска – напиша професорот.
ФОТО | Спасена жена од урнатините во Петриња: Четири часа копавме да ја извлечеме
