Όλες οι χώρες με ανοιχτή οικονομία, όπως η Βόρεια Μακεδονία, που είναι από τις πιο ανοιχτές στην Ευρώπη, έχουν αργή ανάκαμψη. Ο πληθωρισμός επιβραδύνεται, αλλά είναι πολύ νωρίς για να ανακηρύξουμε τη νίκη. Η συνεργασία και ο συντονισμός των κεντρικών τραπεζών είναι ζωτικής σημασίας σε περιόδους κρίσης και η νομισματική πολιτική πρέπει να αντιστοιχεί στη δημοσιονομική πολιτική. Η νέα μας πραγματικότητα είναι «η αβεβαιότητα είναι η σημερινή βεβαιότητα».

Αυτά είναι τα βασικά σημεία από το πάνελ συζήτησης στο πλαίσιο του ετήσιου συνεδρίου της Πρωτοβουλίας της Βιέννης, που διεξάγεται σήμερα και αύριο στα Σκόπια και το οποίο φιλοξενεί η Εθνική Τράπεζα.
Ο Διοικητής της Εθνικής Τράπεζας Anita Angelovska-Bezoska λέει ότι το άνοιγμα της οικονομίας μας είναι τέτοιο που το εξωτερικό εμπόριο είναι 140 τοις εκατό στο ακαθάριστο εγχώριο προϊόν.

Η υψηλή εξάρτηση από τρόφιμα και ενέργεια πλήττει ιδιαίτερα τις πιο ευάλωτες κατηγορίες πολιτών. Είμαστε μια πολύ ενεργειακά αναποτελεσματική χώρα. Καταναλώνουμε τρεις φορές περισσότερη ενέργεια ανά μονάδα ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Είναι επίσης σημαντικό να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ξένων αγορών. Τα κυβερνητικά μέτρα έχουν μικτή εστίαση, αλλά στοχεύουν περισσότερο σε ευάλωτες κατηγορίες πολιτών - είπε ο περιφερειάρχης.

Εξήγησε ότι στο μέλλον ο πληθωρισμός σε ανοιχτές χώρες όπως η δική μας θα εξαρτάται κυρίως από τρεις παράγοντες. Πρώτον, από παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού και αυτό είναι πέρα ​​από τον έλεγχό μας. Δεύτερον, αυτό που δεν μπορεί να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά πάνω στο οποίο εργαζόμαστε, είναι μια αλλαγή στη δομή της οικονομίας και εδώ έχουμε θετικές κινήσεις όσον αφορά τις επενδύσεις σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Και τρίτον είναι η διατήρηση ενός συνετού μακροοικονομικού μείγματος.

Μιλώντας για την αναγκαιότητα σύνδεσης της νομισματικής και της δημοσιονομικής πολιτικής, η Angelovska-Bežoska είπε ότι «η αύξηση των μισθών πρέπει να αποτραπεί χωρίς να συνδέεται με την αύξηση της παραγωγικότητας».

Οι συμμετέχοντες στο πάνελ συμφώνησαν ότι σε όλες τις χώρες, προκειμένου να αποσβεστεί η αύξηση του πληθωρισμού, υπάρχει αύξηση των μισθών, αλλά ότι είναι απαράδεκτο αυτό να συμβαίνει χωρίς να δημιουργείται νέα προστιθέμενη αξία.

Όσον αφορά την αύξηση των περιθωρίων κέρδους σε περιόδους κρίσης, η Angelovska-Bejoska είπε ότι υπάρχουν τέτοιοι τομείς, αλλά δεν πρέπει να γενικεύονται τα πράγματα και ότι θα υπάρξει ακόμη ανάλυση για το θέμα.

Ο Υπουργός Οικονομικών Φατμίρ Μπεσίμι στα χέρια του οποίου βρίσκεται η δημοσιονομική πολιτική, είπε ότι φροντίζεται η τήρηση της νομισματικής πολιτικής και ότι σημαντικό μέρος του δημοσιονομικού ελλείμματος διατίθεται για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης.

Έχουμε αντιμετωπίσει πολλές κρίσεις και είναι το νέο μας φυσιολογικό. Το 2020, οι χρηματοπιστωτικές αγορές ήταν διαθέσιμες σε καλή τιμή και αυτό μας επέτρεψε να μετριαστεί η κρίση από την πανδημία και κυρίως όλες οι χώρες αύξησαν το δημόσιο χρέος κατά 10 τοις εκατό του ΑΕΠ, ενώ υπήρχαν και εκείνες που το αύξησαν κατά 20 τοις εκατό. Κανείς όμως δεν μπορούσε να προβλέψει τι θα συμβεί στην Ουκρανία και αυτό έφερε νέες τιμές στις χρηματοπιστωτικές αγορές - είπε ο Μπεσίμι, τονίζοντας ότι τα επόμενα 5 χρόνια παραμένουν οι στόχοι που έχουν τεθεί - το δημοσιονομικό έλλειμμα να είναι έως και 3 τοις εκατό του ΑΕΠ και το δημόσιο χρέος στο 60 τοις εκατό, που είναι μια μεγάλη πρόκληση.

Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων Λίλιανα Παύλοβα είπε ότι οι βιώσιμες επενδυτικές δαπάνες θα συνεχίσουν να αποτελούν τον βασικό μοχλό ανάπτυξης στην Ευρώπη, τόσο από δημόσιους όσο και από ιδιωτικούς φορείς.

Πιστεύουμε ότι τα έργα βιώσιμης υποδομής δεν πρέπει να καθυστερήσουν, καθώς επιτρέπουν δραστηριότητες στην αλυσίδα που διαφορετικά δεν θα ήταν δυνατές. Επομένως, οι επενδύσεις πρέπει να επικεντρωθούν σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ενεργειακή απόδοση, καινοτομίες, ψηφιακές και βιώσιμες υποδομές, σύμφωνα με τις προτεραιότητες κάθε χώρας στην οποία εργαζόμαστε - τόνισε η Πάβλοβα.

Στο πάνελ ειπώθηκε επίσης ότι υπάρχει ανάπτυξη στα ακίνητα σε όλες τις χώρες. Ως ειδικό παράδειγμα αναφέρθηκε η Σλοβακία, όπου σημειώνεται η μεγαλύτερη αύξηση των τιμών. Η Σλοβακία είναι επίσης η δεύτερη χώρα στην ΕΕ όσον αφορά τους ιδιοκτήτες ακινήτων.

Τα νοικοκυριά στη Σλοβακία έχουν διπλασιάσει τον δανεισμό τους την τελευταία δεκαετία και σε αυτό είμαστε πρωταθλητές στην ΕΕ - δήλωσε ο διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Σλοβακίας, Peter Kazimierz.

Τόνισε ότι είχαν μια απότομη άνοδο στα επιτόκια των στεγαστικών δανείων και ότι τα νοικοκυριά το αντιμετώπισαν, αλλά καθόρισαν το επιτόκιο.

Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας του Μαυροβουνίου, Žugić, αναφέρθηκε στις πρόσφατες αυξήσεις των μισθών στη χώρα αυτή, τονίζοντας ότι δεν συνοδεύτηκαν από αύξηση της παραγωγικότητας.

Οι μισθοί αύξησαν το επίπεδο της ζήτησης, όχι μόνο για προϊόντα και υπηρεσίες, αλλά και για πιστώσεις, ενώ μπορεί επίσης να λεχθεί ότι αύξησαν τη φορολογική βάση βραχυπρόθεσμα. Ωστόσο, μεσοπρόθεσμα, αυτό θα μετατραπεί σε μεγάλο δημοσιονομικό πρόβλημα, επειδή το δημοσιονομικό έλλειμμα θα αυξηθεί και το κόστος χρηματοδότησής του θα αυξηθεί επίσης - είπε ο Žugić.

Η πρωτοβουλία της Βιέννης παρέχει μια πλατφόρμα για τη λήψη αποφάσεων και τον συντονισμό προκειμένου να αποφευχθούν οι συστημικοί τραπεζικοί κίνδυνοι, καθώς και οι προϋποθέσεις για αδιάλειπτες πιστωτικές ροές στις οικονομίες της περιοχής.