Οι ψυχολόγοι λένε ότι αυτές τις πρώτες μέρες σοκ, θλίψης, πόνου και θυμού, είναι πολύ σημαντικό να προσέχουμε να μην ξεχνάμε τις φυσιολογικές ανάγκες, φαγητό, νερό, ύπνο και θεραπεία των χρόνιων ασθενών. Εξίσου σημαντική είναι η παρουσία της παρέας μεταξύ των πενθούντων.

Ο τρόπος με τον οποίο μεγαλώνουν τα παιδιά, το εκπαιδευτικό σύστημα και η κουλτούρα της ζωής σε μια κοινωνία έρχονται στην επιφάνεια κατά τη διάρκεια μιας τραγωδίας. Η Ida Protugjer, ψυχολόγος και προπονήτρια προσωπικής και οργανωτικής ανάπτυξης, έχει παρακολουθήσει εκπαίδευση στη διαχείριση κρίσεων στη Βιέννη και από εκεί μοιράζεται την εμπειρία της μαζί μας.

– Στην Αυστρία, δεν είναι ασυνήθιστο να ακούς σειρήνες, ως προετοιμασία. Θέλω να πω, δεν το έχω ακούσει για πολλά χρόνια στα Σκόπια, και εδώ γίνονται τακτικά τέτοιου είδους τεστ στον πληθυσμό. Στα σχολεία, τα παιδιά έχουν ειδικές προετοιμασίες για την εκκένωση πυρκαγιάς, προσομοιώνεται συναγερμός και τα παιδιά πρέπει να περάσουν όλα τα βήματα για να πραγματοποιηθεί αυτή η εκκένωση με ασφάλεια. Υπήρξε απειλή για βόμβα στο σχολείο του γιου μου πριν από μερικούς μήνες και μου άρεσε πολύ το γεγονός ότι εμείς οι γονείς ενημερωθήκαμε για όλες τις δραστηριότητες, γιατί σε μια παρέμβαση κρίσης είναι πολύ σημαντικό για άτομα από ιδρύματα να μοιράζονται όλες τις πληροφορίες με τον πληθυσμό έγκαιρα και με διαφάνεια. Αυτό είναι πολύ σημαντικό, για να ηρεμήσει ο πληθυσμός, να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη ότι τίποτα δεν μπορεί να ξεφύγει από τον έλεγχο, ότι το σύστημα είναι εδώ και θα κάνει όλα τα δυνατά βήματα - λέει ο Protugjer Ελεύθερος Τύπος.

Προσθέτει ότι πριν από δύο χρόνια έλαβαν επιστολή από την πολιτεία για το τι πρέπει να κάνουν εάν συμβεί «μπλακ άουτ» (πλήρης διακοπή ρεύματος, συγκοινωνίες) στην πόλη.

– Η επιστολή αναφέρει, εάν συμβεί ολική κατάρρευση στη Βιέννη, ποιες θα είναι οι διαδικασίες, εάν το παιδί πρέπει να μείνει στο σχολείο ή να το πάρει κάποιος, αν μπορεί να επιστρέψει στο σπίτι με ασφάλεια, αν μπορεί να επιστρέψει σπίτι με τα πόδια, πόσο απέχει το σπίτι από το σχολείο. Επίσης, σε κάθε εγγραφή στο σχολείο, κάθε χρόνο, υπάρχει ένα ερωτηματολόγιο επικοινωνίας, με ποιος γονέας επικοινωνεί πρώτος, ποιος δεύτερος, ποιος τρίτος και ποιος τέταρτος! Στην ΠΓΔΜ, πρέπει να δούμε ποιες είναι οι τρύπες στο σύστημα, ώστε να καλυφθούν με πρότυπα ή, όπου υπάρχουν ήδη προβλεπόμενες διαδικασίες, να αναθεωρηθούν, γιατί οι διαδικασίες στην ΠΓΔΜ τροποποιούνται πολύ εύκολα ή δεν ακολουθούνται λόγω αυτού του διεφθαρμένου δικτύου, που είναι η αιτία αυτής της τραγωδίας στο Κοτσάνι - είπε ο Protugjer.

Κι αν μου συνέβαινε αυτό;

Οι συνομήλικοι ταυτίζονται με την τραγωδία, βάζοντας τους εαυτούς τους στο ρόλο των θυμάτων, των αυτόπτων μαρτύρων. Σύμφωνα με τον Protugjer, η ρίζα του προβλήματος προέρχεται από την εδώ και δεκαετίες κουλτούρα της οικιακής ανατροφής και επικοινωνίας.

– Έχουμε πολιτισμό στη Μακεδονία, δεν ρωτάμε τα παιδιά «πώς νιώθουν» αλλά «πώς τα πήγαν στο σχολείο;». Μιλάμε περισσότερο για τη συμπεριφορά των παιδιών, για το πώς αντιδρούμε σε αυτό που συνέβη και εστιάζουμε λιγότερο στο πώς νιώθουμε, στο πώς νιώθουν τα παιδιά. Και γι' αυτό είναι τόσο σημαντικό να επικυρώνουμε τα συναισθήματα», λέει.

Ασφάλεια, ηρεμία, σύνδεση, σταθεροποίηση και κάποια ελπίδα. Αυτές είναι οι πέντε αρχές που πρέπει να ακολουθούνται.

– Ο γονέας θα πρέπει πρώτα να επικυρώσει το συναίσθημά του, το πώς νιώθει και μετά είναι χρήσιμο να μοιραστεί με το παιδί ότι είναι και αυτό λυπημένο. Εάν ένας γονέας παρατηρήσει ότι το παιδί του είναι λυπημένο, αλλά το παιδί είναι αποτραβηγμένο, τότε η μητέρα ή ο πατέρας εκ μέρους τους μπορεί να πουν "Βλέπω ότι είσαι λυπημένος", αλλά "θα περάσει" ή το παρηγορητικό δεν λειτουργεί γιατί αρνείται το συναίσθημα. Θα ακούω συχνά όταν εκφράζω συμπάθεια, «να είσαι δυνατός». «Δεν πρέπει να λένε σε ένα άτομο που θρηνεί να «είναι δυνατός», αυτό δεν βοηθάει», λέει.

Σε αυτό το συλλογικό τραύμα, όπως λέει ο Protugjer, είναι απαραίτητο να πούμε δυνατά ότι είμαστε λυπημένοι, να παραμείνουμε ενήμεροι για αυτό το συναίσθημα και να το μοιραστούμε.

– Νομίζω ότι είναι καλό που ο κόσμος μαζεύτηκε στην πλατεία των Σκοπίων πριν από λίγες μέρες, γιατί είμαστε μαζί στη θλίψη, είναι μια συνάντηση σε συναισθηματικό επίπεδο. Και τα παιδιά, αν είναι παιδιά, θέλουν επίσης να εκφράσουν τα συλλυπητήριά τους, και αφού το Κοτσάνι είναι μακριά, μπορούν να γίνουν τοίχοι όπου μπορούν να αφήσουν μια ζωγραφιά, ένα μήνυμα, απλά για να έχουν έναν χώρο όπου μπορούν να δείξουν τα συναισθήματά τους σε αυτό το συλλογικό πένθος - λέει ο Protugjer.

Εκτός από την ανάγκη δημιουργίας στρατηγείου κρίσης στα σχολεία, οι εκπαιδευτικοί πρέπει να έχουν μεγάλη κατανόηση για τα παιδιά αυτές τις μέρες και, όπως λέει, πρέπει να παρέχουν μεγάλη υποστήριξη στους μαθητές.

– Διάβασα ότι στα δημοτικά σχολεία οι δάσκαλοι απαγόρευαν στα παιδιά να φεύγουν από τα μαθήματα για μια συγκέντρωση αφιερωμένη στα θύματα, αυτό είναι λάθος – είπε ο συνομιλητής μας.

Απώλεια διάσημου προσώπου

Η μουσική του συγκροτήματος DNA είναι αγαπημένη στο νεανικό κοινό. Οι θάνατοι των μελών του συγκροτήματος έχουν χτυπήσει σκληρά τους θαυμαστές.

– Πρόκειται για μια καθημερινή σύνδεση με αυτά τα τραγούδια, μια καθημερινή ταυτότητα. Μεγαλώνουμε και όλες εκείνες οι εμπειρίες, τα τραγούδια που μας συμβαίνουν με τους συμμαθητές μας, τα γεγονότα, όλα είναι μέρος των εμπειριών μας που χτίζουν την ταυτότητά μας. Και αυτό τώρα θρηνεί. Όταν θυμόμαστε το αγαπημένο μας συγκρότημα, τον φίλο μας, τον φίλο μας, τον σύντροφό μας... Η συναισθηματική εμπειρία της ακρόασης αυτών των τραγουδιών, της σύνδεσης με ένα γκρουπ, μας προκαλεί τόσο έντονη θλίψη, γιατί ήμασταν συναισθηματικά συνδεδεμένοι. «Αυτό πρέπει επίσης να αντιμετωπιστεί», λέει.

Εκτός από τις οικογένειες και τα αγαπημένα πρόσωπα όσων επλήγησαν από τη φωτιά στη ντίσκο «Pulse» στο Κοτσάνι, η τραγωδία έχει πλήξει όλη τη Μακεδονία, την περιοχή... ο κάθε άνθρωπος νιώθει τον πόνο. Πώς όμως αντανακλά αυτή η θλίψη στην ευάλωτη κατηγορία των πολιτών που δεν επηρεάζονται άμεσα από το ατύχημα, αλλά την αισθάνονται ως αντανάκλαση, όπως γονείς που έχασαν ποτέ παιδί σε πυρκαγιά ή κάποιο ατύχημα, έγκυες γυναίκες, μέλλουσες μητέρες, συνομήλικοι των θυμάτων, μωρά...

Στο υπόλοιπο της συνέντευξης με τον ψυχολόγο Protugjer, καλύπτουμε θέματα που σχετίζονται με ευάλωτες κατηγορίες πολιτών σε αυτή τη συλλογική θλίψη.