«Ελεύθερος Τύπος» στη στήριξη των παλιών χειροτεχνιών από το παζάρι των Σκοπίων. Μέσα από συνεντεύξεις με τους τεχνίτες θα προσπαθήσει να τους σώσει από τη λήθη, να γνωρίσει τις νέες γενιές με την παράδοση που διατηρείται στο Παζάρι εδώ και αιώνες. Ίσως οι εισφορές να αποτελέσουν κίνητρο για έναν νέο να επιλέξει ένα επάγγελμα ως μελλοντικό του επάγγελμα και έτσι να συνεχίσει την παράδοση. Αυτό θα σώσει τα καταστήματα από το οριστικό κλείσιμο.

Σήμερα καλεσμένος μας είναι ο Selajdin Mani. Βρίσκεται στο παζάρι πάνω από 50 χρόνια από τότε που ήταν έντεκα χρονών. Πρώτα μαθητευόμενος, μετά τεχνίτης, είναι πλέον ένας από τους τελευταίους ράφτες κοστουμιών στο Παζάρι. Τώρα είναι συνταξιούχος, αλλά έρχεται για τους τακτικούς πελάτες που θέλουν προσαρμοσμένα κοστούμια. Σπάνια παραγγέλνουν από τις νεότερες γενιές, γιατί το κόστος της ραπτικής είναι υψηλό. Δεν υπάρχει κληρονόμος, ο γιος ήταν σε αυτό το επάγγελμα, αλλά το παράτησε.

Η ιστορία του ξεκινάει το 1967. Για 56 χρόνια, το μηχάνημα ήταν ο καλύτερός του φίλος. Για τη χειροτεχνία λέει ότι είναι από τις πιο φθηνές για να ξεκινήσεις, χρειάζεσαι μηχανή, βελόνα, κλωστή, δακτυλήθρα, χάρακα και σίδερο.

- Με ρώτησες γιατί ράφτης. Εκείνη την περίοδο που άρχιζα να επεκτείνω, ήταν η ραπτική. Υπήρχαν πάνω από 30 ραφτάδικα, άλλα τόσα μαγαζιά που πουλούσαν υλικά. Η διαδικασία εργασίας ξεκινά με τη λήψη ενός μέτρου. Για παντελόνι ή κοστούμι. Το παντελόνι είναι ραμμένο, για το παλτό πρέπει να έρθεις τουλάχιστον μια φορά για δοκιμή. Κάποτε είχε ασταμάτητα δουλειά. Τώρα έρχονται λιγότερο συχνά για ράψιμο. Σήμερα υπάρχουν δύο ράφτες στο Παζάρι, κανένα κατάστημα υλικών - λέει η Μάνη.

Λέει για τον εαυτό του ότι έραβε 20 με 30 κοστούμια το μήνα, δεν υπήρχε έτοιμο, το έκανε μόνος του.

- Έχω ράψει μόνο ανδρικά ρούχα, σπάνια γυναικείες. Η ανδρική γκαρνταρόμπα έχει περισσότερα πράγματα να κάνει και κάπως μου ταιριάζει καλύτερα. Παλαιότερα ήταν γνωστό πώς λειτουργούν τα πράγματα, τώρα έρχομαι περιστασιακά, είμαι συνταξιούχος εδώ και δύο χρόνια, λέει η Μάνη.

Λέει για το επάγγελμά του ότι είναι καλλιτεχνικό, πρέπει να ξέρεις να κόβεις και να ράβεις.

- Χρειάζονται δεξιότητες, ο ράφτης είναι καλλιτέχνης, πρέπει να έχει όραμα για το τελικό προϊόν. Πριν ξεκουραζόταν μόνο μια εβδομάδα, αλλά δούλευε πολύ συχνά. Από Δευτέρα έως Κυριακή το κοστούμι πρέπει να είναι τελειωμένο γιατί ο πελάτης το χρειάζεται για γάμο. Ένα παντελόνι χρειάζεται επτά ώρες για να ραφτεί, ένα κοστούμι χρειάζεται 24 ώρες. Μέσα στην εβδομάδα έφτιαχνα 4 με 5 κοστούμια και κατά μέσο όρο 20 παντελόνια - λέει η Μάνη.

Δεν υπάρχει διάδοχος, λέει ότι μετά από αυτόν θα κλείσει το μαγαζί. Χωρίς μαθητευόμενους για περισσότερα από 15 χρόνια, κανείς δεν ενδιαφέρεται για το ράψιμο.

- Ο γιος μου δούλευε μια περίοδο, μετά άνοιξε μια μπουτίκ, αλλά ούτε εκεί υπάρχει δουλειά. Τώρα έχει αλλάξει επάγγελμα – λέει με θλίψη στα μάτια η Μάνη.

Δείτε ολόκληρο το βίντεο της συναδέλφου μας Agnesa Chavoli και τη διαδικασία για το πώς να κόψετε ένα ανδρικό κοστούμι εδώ:

Τη Δευτέρα περιμένετε τον Μπουράν Ασάν, που φτιάχνει τον μοναδικό τούρκικο καφέ στην άμμο, αλλά και μια ροζ λεμονάδα, τη μοναδική στο είδος της στην πόλη.