Μετά από τέσσερα χρόνια σχετικής ειρήνης, ο εμφύλιος πόλεμος στη Συρία εισήλθε και πάλι σε μια νέα και αβέβαιη φάση. Οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης, υπό την ηγεσία της ισλαμιστικής οργάνωσης Hayat Tahrir al-Sham (HTS), εξαπέλυσαν μαζική επίθεση στο Χαλέπι, τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της χώρας και σύμβολο του στρατηγικού και πολιτικού ελέγχου του καθεστώτος του Μπασάρ αλ Άσαντ.

Η επίθεση έρχεται σε μια στιγμή που οι διεθνείς παράγοντες καθορίζουν τους ρόλους τους στην περιοχή, ενώ το Ιράν, η Ρωσία και η Τουρκία προσπαθούν να καθορίσουν τις θέσεις και τις σφαίρες συμφερόντων τους στη νέα γεωπολιτική αναδιάταξη.

Η Επιχείρηση Άρνηση Επίθεση ξεκίνησε στις 27 Νοεμβρίου, την ίδια ημέρα που επιτεύχθηκε συμφωνία κατάπαυσης του πυρός μεταξύ του Ισραήλ και της συμμάχου του Ιράν Χεζμπολάχ στον γειτονικό Λίβανο. Σε χρόνο ρεκόρ, οι δυνάμεις των ανταρτών κατέλαβαν δεκάδες οικισμούς και τη στρατηγικής σημασίας βάση γνωστή ως '46. σύνταγμα», πλησιάζοντας το Χαλέπι μόλις πέντε χιλιόμετρα μακριά.

Τις πρώτες ώρες της επίθεσης, το αεροδρόμιο al-Nairab κοντά στο Χαλέπι καταστράφηκε, ενώ στρατιώτες του τακτικού συριακού στρατού συνελήφθησαν και μεγάλα στρατιωτικά οπλοστάσια, συμπεριλαμβανομένων όπλων και εξοπλισμού ιρανικών πολιτοφυλακών, κατασχέθηκαν.

Σε μόλις τρεις ημέρες, οι αντάρτες έσπασαν τις γραμμές άμυνας, μπήκαν στις δυτικές γειτονιές του Χαλεπίου και κατέλαβαν τον έλεγχο ενός στρατιωτικού ερευνητικού κέντρου στα περίχωρα της πόλης μετά από έντονες συγκρούσεις με τα στρατεύματα του καθεστώτος και τους Ιρανούς συμμάχους. Το HTS έδωσε στη δημοσιότητα πλάνα από τους μαχητές του στο Χαλέπι, ενώ οι δυνάμεις του καθεστώτος επιβεβαίωσαν ότι πολεμούσαν μια «μαζική τρομοκρατική επίθεση», χρησιμοποιώντας βαρέα όπλα και drones.

Η δεύτερη μεγαλύτερη πόλη της Συρίας, το Χαλέπι, η πρώην οικονομική πρωτεύουσα της Συρίας, έχει τεράστια συμβολική και στρατηγική σημασία. Κατά τα προηγούμενα στάδια του πολέμου, η πόλη ήταν το σκηνικό μερικών από τις πιο αιματηρές μάχες, συμπεριλαμβανομένης μιας πολύμηνης πολιορκίας το 2016, όταν οι δυνάμεις του Άσαντ, με την υποστήριξη ρωσικών αεροσκαφών, κατάφεραν να καταλάβουν την πόλη από τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Η απώλεια του Χαλεπίου τώρα θα ήταν τεράστιο πλήγμα για τον Άσαντ και τους συμμάχους του, καθώς θα έδειχνε την αδυναμία του καθεστώτος στην υπεράσπιση βασικών εδαφών.

Το καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις. Παρά την υποστήριξη της Ρωσίας και του Ιράν, οι δυνάμεις του καθεστώτος δεν ήταν προετοιμασμένες για μια τόσο μαζική και συντονισμένη επίθεση. Δεδομένων των βαριών απωλειών, συμπεριλαμβανομένου του θανάτου του ανώτερου Ιρανού διοικητή Κιουμάρς Πουρχασεμί, το καθεστώς αντιμετωπίζει κρίση σε πολλαπλά μέτωπα.

Η Ρωσία έχει δύο στρατιωτικές βάσεις στη Συρία, τη ναυτική βάση στο Tartus και την αεροπορική βάση στο Hmeimim στη Λαττάκεια, και είναι η μόνη διέξοδος της Ρωσίας στη ζεστή θάλασσα. Στη ναυτική στρατιωτική βάση στο Tartus, το ρωσικό Πολεμικό Ναυτικό έχει τοποθετήσει 11 πολεμικά πλοία, μεταξύ των οποίων και πυρηνικά υποβρύχια, κάτι που δείχνει μόνο τη γεωστρατηγική σημασία της Συρίας.

Το HTS είναι μια σουνιτική σαλαφική πολιτική και στρατιωτική οργάνωση με προπύργιο στην περιοχή Idlib της βορειοδυτικής Συρίας, η οποία έχει εξαπολύσει εισβολή στο Χαλέπι και την ύπαιθρό του τις τελευταίες ημέρες:https://t.co/BQDcXXVqcm

- Κέντρο πληροφοριών Rojava (@RojavaIC) Νοέμβριος 30, 2024

Η Ρωσία εξαπέλυσε μια σειρά από έντονες αεροπορικές επιδρομές στην Ιντλίμπ και τις θέσεις της αντιπολίτευσης στη βορειοδυτική Συρία. Σύμφωνα με αναφορές, πραγματοποίησαν περισσότερα από 20 πλήγματα σε περιοχές αμάχων, ενώ τα αεροσκάφη είχαν στόχο αποθήκες όπλων και θέσεις μάχης ανταρτών. Ωστόσο, η ρωσική αεροπορία απέτυχε να εμποδίσει την αντιπολίτευση να καταλάβει βασικά εδάφη.

Το Ιράν, ο βασικός σύμμαχος του Άσαντ, αντιμετωπίζει πρόσθετη πίεση από τη σύγκρουση με το Ισραήλ και τις απώλειες της Χεζμπολάχ στον Λίβανο. Οι ιρανικές πολιτοφυλακές που δραστηριοποιούνται στη Συρία αντιμετωπίζουν πτώση του ηθικού αφού έχασαν αρκετούς βασικούς διοικητές κατά τη διάρκεια μαχών κοντά στο Χαλέπι.

Η επίθεση στο Χαλέπι έχει εκτεταμένες γεωπολιτικές συνέπειες. Η Ρωσία αναγκάζεται να μετατοπίσει το επίκεντρό της από την Ουκρανία στη Συρία, ενώ το Ιράν προσπαθεί να διατηρήσει την επιρροή του στην περιοχή παρά τις απώλειες. Η Τουρκία χρησιμοποιεί τη στιγμή για να ενισχύσει τη θέση της, ενώ οι δυτικές δυνάμεις, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και της ΕΕ, παραμένουν σε μεγάλο βαθμό παθητικές.

Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι οι συγκρούσεις στη Συρία θα μπορούσαν να έχουν έμμεσες επιπτώσεις στον πόλεμο στην Ουκρανία, καθώς η Ρωσία πρέπει να εκτρέψει τους πόρους στη Μέση Ανατολή. Αυτό ανοίγει χώρο στον ουκρανικό στρατό να ασκήσει πίεση στις ρωσικές δυνάμεις σε άλλα μέτωπα.

Η Συρία βρίσκεται σε μια κομβική στιγμή στη σύγχρονη ιστορία της. Η επίθεση στο Χαλέπι δεν είναι απλώς μια τοπική σύγκρουση, αλλά αντανακλά ευρύτερες περιφερειακές και παγκόσμιες διαδικασίες. Ενώ οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης δείχνουν την ικανότητα να αμφισβητήσουν το καθεστώς σε βασικούς τομείς, ο Άσαντ αντιμετωπίζει κρίση νομιμότητας και έλλειψη στρατιωτικής ικανότητας να υπερασπιστεί στρατηγικά σημαντικά εδάφη.

Το μέλλον της Συρίας εξαρτάται από την ικανότητα της διεθνούς κοινότητας να βρει μια βιώσιμη πολιτική λύση. Μέχρι τότε, η σύγκρουση θα συνεχίσει να διαμορφώνει τη μοίρα εκατομμυρίων ανθρώπων και την ισορροπία δυνάμεων στη Μέση Ανατολή.