Οι αποθήκες και οι αίθουσες των κλωστοϋφαντουργικών ειδών ζαχαροπλαστικής του Στιπ είναι γεμάτες από κλωστοϋφαντουργικά απορρίμματα. Το υλικό που μένει μετά το ράψιμο των τελικών κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων αποθηκεύεται και πρέπει να περάσει από ειδική διαδικασία, προκειμένου να μεταφερθεί στον χωματερή της πόλης «Treštena Skala». Ο Kiril Nashkov, εκπρόσωπος των κλωστοϋφαντουργικών ειδών ζαχαροπλαστικής στο Στιπ στο κλωστοϋφαντουργικό σύμπλεγμα, λέει ότι ακριβώς αυτή η σπατάλη είναι κακή εικόνα για τους ξένους εταίρους, όταν επισκέπτονται τα εργοστάσια του εργοστασίου, για να συνάψουν νέες συμβάσεις.

- Αλλά τώρα όλοι γνωρίζουν ήδη, στην αρχή έπρεπε να εξηγήσουμε στους συνεργάτες τι σημαίνει και γιατί το κάνουμε. Τα καταφέρνουμε αποθηκεύοντας αυτά τα απόβλητα πιο διακριτικά, αλλά προς το παρόν αυτή είναι η νόμιμη διαδικασία. Πρώτα πρέπει να περάσουν από το τελωνείο για να δουν αυτά τα απόβλητα, μετά τα αποθηκεύουμε και τα καταστρέφουμε, λέει ο Nashkov.

Αυτά τα απόβλητα είναι ευκαιρία για επιχειρήσεις, επισημαίνει ο Nashkov, αλλά και ο Boris Sharkovski από το Ίδρυμα για την Ανάπτυξη της Τοπικής Κοινότητας (FRLZ) και η Kristina Ampeva από την «Glasen Textilec».

Πριν από πέντε χρόνια, ο Nashkov και ένας συνεργάτης από την Κροατία δημιούργησαν μια εταιρεία για την ανακύκλωση και τη χρήση κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων από εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας της ΠΓΔΜ για την αυτοκινητοβιομηχανία στην Κροατία. Όμως η ιδέα απέτυχε λόγω των ισχυόντων νόμων και κανονισμών στη χώρα.

- Τότε δεν βρήκαμε κατανόηση από την Τελωνειακή Διοίκηση, γιατί απαιτήσαμε να μας απαλλάξουν από την αξία αυτών των απορριμμάτων. Μετά μας είπαν ότι δεν είναι δυνατόν να αλλάξει αυτός ο κανονισμός, είναι δύσκολο να οργανωθεί αυτή η αλλαγή και έτσι παρέμεινε και η εταιρεία περιμένει κάποιες καλύτερες στιγμές. Νομίζω ότι είναι κρίμα να καταστρέφουμε αυτά τα απόβλητα με αυτόν τον τρόπο, όπως τα καταστρέφουμε τώρα. Πρώτα μολύνουμε το περιβάλλον, μετά έχουμε τεράστιο κόστος για αυτό και σε όλο τον κόσμο ανακυκλώνεται και φτιάχνεται κάποιο είδος προϊόντος από αυτό, λέει ο Nashkov.

Δύο μη κυβερνητικές οργανώσεις FRLZ και «Glasen textilec» εργάζονται για την ανακύκλωση κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων εδώ και αρκετά χρόνια. Ο Sharkovski από το FRLZ λέει ότι έχει έρευνα και ανάλυση σχετικά με την ανακύκλωση κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων. Σημειώνει ότι βλέπουν τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα όχι ως απόβλητα, αλλά ως έναν πόρο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή ενός νέου προϊόντος με προστιθέμενη αξία.

- Αυτό που κάνουμε με αυτό το έργο είναι πρώτα να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους ότι τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα δεν είναι απλώς απόβλητα, αλλά είναι ένας πόρος, επαναπροϊοντικό, που μπορεί να επιτρέψει την οικονομική ανεξαρτησία ορισμένων κοινωνικών κατηγοριών ανθρώπων, λέει ο Sharkovski.

Επισημαίνει ότι εδώ και πολύ καιρό τα απορρίμματα υφασμάτων χρησιμοποιούνται για την παραγωγή μαξιλαριών καθισμάτων, διακοσμητικών μαξιλαριών, στη συνέχεια για κατοικίδια και παιδικές κούκλες.

- Αλλά υπάρχουν και άλλοι τρόποι που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για μονωτικά πάνελ, πλακάκια bechaton, η χρήση είναι ευρεία, λέει ο Sharkovski.

Κατά τη διάρκεια της πανδημίας προσέλαβαν κλωστοϋφαντουργίες που είχαν χάσει τη δουλειά τους και μετά άτομα από τις κοινωνικά ευάλωτες κατηγορίες που ράβουν τα προϊόντα από τα κλωστοϋφαντουργικά απορρίμματα.

Η «Glasen textilec» ασχολείται με το ίδιο πρόβλημα εδώ και χρόνια. Η Kristina Ampeva από την "Glasen Textilec" λέει ότι ως σύλλογος που δημιουργήθηκε από γυναίκες εργάτριες κλωστοϋφαντουργίας, έχουν αρκετές γνώσεις για την εργασία με τα υπολείμματα υφασμάτων, την παραγωγή μαλλιού. Επισημαίνει ότι με την υποστήριξη του ιδρύματος «Kvinna till Kvinna», είχαν την ευκαιρία αυτά τα δύο χρόνια να εργαστούν πιο βαθιά σε αυτό το κομμάτι και αναφέρεται στην πραγματική οικονομική ενδυνάμωση των γυναικών μέσω κοινωνικών επιχειρήσεων ή συνεταιρισμών.

- Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού, πολλές γυναίκες από τον κλάδο της κλωστοϋφαντουργίας έχασαν τη δουλειά τους (ανύπαντρες μητέρες, χρόνια άρρωστες, μητέρες παιδιών έως 10 ετών), οπότε είδαμε επίσης στην πράξη την έλλειψη αυτής της παραγωγής σε εποχή που κανείς δεν νοιαζόταν ήρθε σε κομμάτια μόδας και μάρκες λόγω του γεγονότος ότι όλος ο κόσμος ήταν κλειστός και ήμασταν στο σπίτι. Επιπλέον, η πράσινη ατζέντα που μας επιβλήθηκε ως ανάγκη και στην οποία η γρήγορη μόδα βρίσκεται στη δεύτερη θέση ως παγκόσμιος ρυπαίνων, μας έκανε να παρακολουθήσουμε τις εμπειρίες στον κόσμο και την περιοχή. Η παρακολούθησή μας αφορούσε: πώς να εργαζόμαστε με τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα και να πληρώνεστε καλά και να έχετε έναν βιώσιμο μισθό, πώς να δημιουργήσετε χώρους εργασίας που να έχουν κατάλληλες συνθήκες και μια ωραία ατμόσφαιρα εργασίας, χώρους εργασίας που έχουν ως αποστολή να μοιράζονται τα κέρδη ισότιμα, και να συμμετέχουν και να προγραμματίζουν νέες θέσεις εργασίας για γυναίκες και άτομα σε κοινωνικό κίνδυνο, αλλά και πώς να είμαστε υπεύθυνοι για το περιβάλλον με σημαντικά μειωμένα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα και ταυτόχρονα να συμβάλλουμε σε νέες και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, λέει η Ampeva.

Σημειώνει ότι χρειάζεται στρατηγική, αλλά και νόμος για τις κοινωνικές επιχειρήσεις και τους συνεταιρισμούς και ήταν στην κρίση του κορωνοϊού που έδειξαν και απέδειξαν ότι είναι σταθεροί και ανθεκτικοί, σε αντίθεση με τις τυπικές εταιρείες.

- Είδαμε επίσης στη χώρα μας ότι γυναίκες που έχασαν τη δουλειά τους κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού άρχισαν να ράβουν μάσκες, τσάντες, διαφημιστικό υλικό και είχαν σταθερά εισοδήματα αφού έχασαν τη δουλειά τους. Χρειαζόμαστε όμως ακόμα νομοθεσία και παρακολούθηση θετικών πρακτικών, όπως στην Πολωνία, κεφάλαια και μεγαλύτερη κατανόηση από τις αρχές ότι αυτό είναι ένα μοντέλο του μέλλοντος που είναι αλληλέγγυο, δίκαιο, φροντίζει τους πιο ευάλωτους, είναι κοινωνικά και κοινωνικά υπεύθυνο, και φροντίζει επίσης για την προστασία του περιβάλλοντος και δημιουργούνται νέες και αμειβόμενες θέσεις εργασίας από τα απόβλητα, λέει η Ampeva.

600 με 700 τόνοι κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων καταλήγουν στη χωματερή του Στίπ

Οι αναλύσεις του Ιδρύματος Τοπικής Ανάπτυξης της Κοινότητας δείχνουν ότι 600 έως 700 τόνοι κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων καταλήγουν στη χωματερή του Στίπ "Treštena Skala" αντί να ανακυκλωθούν, δηλαδή να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή νέων κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων.

Ο διευθυντής της κοινοτικής επιχείρησης «Isar» του Στίπ, Trajche Zdravkov, εξηγεί στο MIA ότι περίπου 30.000 τόνοι διαφορετικών απορριμμάτων φτάνουν στον χώρο υγειονομικής ταφής κάθε χρόνο, εκ των οποίων επιβεβαιώνει ότι 600 με 700 τόνοι προέρχονται από ζαχαροπλαστεία του Stip, που αποτελούν περίπου τρεις τοις εκατό των συνολικών απορριμμάτων. Συμφωνείται ότι τα απόβλητα αυτά εισέρχονται με 40 τοις εκατό, αλλά εάν ληφθούν στο τμήμα των βιομηχανικών απορριμμάτων, που φτάνουν στον ΧΥΤΑ από όλες τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις του Δήμου Shtip.

Ο δημοτικός επιθεωρητής στο Δήμο του Στιπ, Borche Vezenkov, λέει ότι είναι καλό που ο νέος νόμος για τη χρήση κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων, λαδιών και ελαστικών οχημάτων θα τεθεί σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2023.

- Σύμφωνα με το νέο Νόμο, άρθρο 52, ο δήμαρχος έχει την υποχρέωση να καθορίζει τοποθεσίες όπου θα γίνεται η διαλογή αυτών των απορριμμάτων. Σχεδιάζεται στα μέρη όπου θα τοποθετηθούν δοχεία για πρωτογενή επιλογή και γνωρίζετε ότι σε αρκετές τοποθεσίες της πόλης υπάρχουν έγχρωμα δοχεία, για πλαστικό, χαρτί και γυαλί, ελπίζω ότι δοχεία για χωριστή επιλογή κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων, λέει ο Βεζένκοφ .

Πέρυσι το καλοκαίρι, ο ΧΥΤΑ του Στιπ πυρπολήθηκε από άγνωστους δράστες, καίγοντας κάθε είδους απορρίμματα, μεταξύ των οποίων και κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα. Ρύπανση του περιβάλλοντος είναι και το κάψιμο του ΧΥΤΑ και μια δυσάρεστη μυρωδιά έγινε αισθητή στα γύρω χωριά και την πόλη.

Τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα χρησιμοποιούνται επίσης ως ενέργεια

Η βιομηχανία της μόδας είναι ένας από τους ρυπαντές του περιβάλλοντος, λόγω της ακατάλληλης χρήσης των απορριμμάτων. Η Marijana Acevski-Tomovska από το Textile Confection «Zlatex»-Σκόπια λέει ότι ο σύγχρονος τρόπος ζωής απαιτεί να σκεφτόμαστε με διαφορετικό τρόπο την ποιότητα του περιβάλλοντος. Η ομάδα κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων προσπαθεί εδώ και πολύ καιρό να βρει έναν τρόπο επεξεργασίας των κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων με σεβασμό των περιβαλλοντικών προτύπων. Μέχρι πριν από λίγο καιρό όλα τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα κατέληγαν σε ΧΥΤΑ. Ωστόσο, με την υλοποίηση του περιφερειακού έργου «Ενέργεια από απόβλητα για τη βιομηχανία τσιμέντου από τα Δυτικά Βαλκάνια», με την άμεση υποστήριξη της Γερμανικής Εταιρείας Διεθνούς Συνεργασίας, δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για τη χρήση βιομηχανικών κλωστοϋφαντουργικών αποβλήτων ως εναλλακτικό καύσιμο στην ένα εργοστάσιο τσιμέντου.

- Με αυτό το έργο, το κάνουμε με τρόπο που μεταφέρουμε τα κλωστοϋφαντουργικά απόβλητα στο Τσιμεντοβιομηχανία «Ουσιέ», όπου καίγονται σε πολύ υψηλή θερμοκρασία και μετατρέπονται σε καύσιμο, ενώ δεν απελευθερώνονται επιβλαβή αέρια στον αέρα. Ένα δεύτερο όφελος είναι ότι, σε συνεργασία με την Τελωνειακή Διοίκηση, απλοποιείται η διαδικασία για την καταστροφή των κλωστοϋφαντουργικών απορριμμάτων και όχι λιγότερο σημαντικό όφελος είναι η μείωση του κόστους, είπε η Acevski-Tomovska.

Οι άμεσοι εισαγωγείς έχουν την ικανότητα να συλλέγουν και να μεταφέρουν απορρίμματα, αλλά οι μικροί παραγωγοί εξαρτώνται από τους διοργανωτές, επισημαίνει η Ljupka Miladinova-Jambazovski από το κλωστοϋφαντουργικό ζαχαροπλαστείο "Albatros"-Shtip.

- Η μεταφορά των απορριμμάτων στην Τσιμεντάρνικα θα πρέπει να οργανωθεί από τις ίδιες τις εταιρείες, επομένως θα πρέπει να γίνεται τακτικά, και τώρα με το νέο αυξημένο κόστος, θα εξακολουθεί να είναι ελαφρώς μεγαλύτερο βάρος για τις εταιρείες, λέει η Miladinova-Jambazovski.

Σύμφωνα με τον επιχειρηματικό τομέα, χρειάζεται θεσμική υποστήριξη για να υλοποιηθεί το έργο σε όλη την επικράτεια, αλλά πιστεύουν ότι πρόκειται για μια εξαιρετική επιχειρηματική ιδέα, που θα συμβάλει σε ένα καθαρό και υγιές περιβάλλον.