Ο κόσμος αντιμετωπίζει μια διατροφική καταστροφή
Με την εισβολή στην Ουκρανία, Βλαντιμίρ Πούτιν θα καταστρέψει τις ζωές ανθρώπων μακριά από το πεδίο της μάχης - σε μια κλίμακα που ακόμη και ο ίδιος μπορεί να μετανιώσει. Ο πόλεμος έπληξε το παγκόσμιο σύστημα τροφίμων, ήδη αποδυναμωμένο από τον Covid-19, την κλιματική αλλαγή και το ενεργειακό σοκ. Οι ουκρανικές εξαγωγές σιτηρών και ελαιούχων σπόρων έχουν σταματήσει σε μεγάλο βαθμό, με τη Ρωσία να απειλείται. Οι τιμές του σιταριού, αυξημένες κατά 53 τοις εκατό από την αρχή του έτους, αυξήθηκαν επιπλέον 6 τοις εκατό στις 16 Μαΐου μετά Η Ινδία έχει δηλώσει ότι θα αναστείλει τις εξαγωγές λόγω του καύσωνα, γράφει Οικονομολόγος.
Η ευρέως αποδεκτή ιδέα μιας κρίσης κόστους ζωής δεν αρχίζει να κατανοεί το νόημα του τι πρόκειται πραγματικά να έρθει. Αντόνιο Γκουτέρες, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, προειδοποίησε στις 18 Μαΐου ότι οι επόμενοι μήνες απειλούν ένα «φάντασμα παγκόσμιων ελλείψεων τροφίμων» που θα μπορούσε να διαρκέσει για χρόνια. Η υψηλή τιμή των βασικών τροφίμων έχει ήδη αυξήσει τον αριθμό των ανθρώπων που δεν είναι σίγουροι αν θα έχουν αρκετό φαγητό από 440 εκατομμύρια σε 1,6 δισεκατομμύρια. Εάν, όπως είναι πιθανό, ο πόλεμος παραταθεί και περιοριστούν οι προμήθειες από τη Ρωσία και την Ουκρανία, εκατοντάδες εκατομμύρια άλλοι θα μπορούσαν να πέσουν στη φτώχεια.
Ο πόλεμος οδηγεί έναν εύθραυστο κόσμο προς τη μαζική πείνα. Η διόρθωση αυτού είναι υπόθεση όλων. Το τελευταίο μας εξώφυλλο εξηγεί πώς μπορεί να ελαχιστοποιηθεί η καταστροφή https://t.co/pZs0XRNRih pic.twitter.com/Qh5XBFm2vP
- Ο Οικονομολόγος (@TheEconomist) 19 Μαΐου 2022
Ο Πούτιν δεν πρέπει να χρησιμοποιεί το φαγητό ως όπλο. Η έλλειψη δεν είναι αναπόφευκτη έκβαση του πολέμου. Οι παγκόσμιοι ηγέτες πρέπει να δουν την πείνα ως ένα παγκόσμιο πρόβλημα που χρειάζεται επειγόντως μια παγκόσμια λύση.
Η Ρωσία και η Ουκρανία προμηθεύουν το 28% του παγκόσμιου εμπορίου σιταριού, το 29% του κριθαριού, το 15% του καλαμποκιού και το 75% του ηλιελαίου. Η Ρωσία και η Ουκρανία αντιπροσωπεύουν περίπου το ήμισυ των σιτηρών που εισάγονται στον Λίβανο και την Τυνησία. Οι εξαγωγές τροφίμων της Ουκρανίας πλήγωσαν πάνω από 400 εκατομμύρια ανθρώπους. Ο πόλεμος διακόπτει αυτές τις παραδόσεις καθώς η Ουκρανία ναρκοθετεί τα ύδατά της για να αποτρέψει μια επίθεση και η Ρωσία μπλοκάρει το λιμάνι της Οδησσού.
Καλώς ήρθατε στην εποχή της κλιματικής αλλαγής
Ακόμη και πριν από την εισβολή, το Παγκόσμιο Πρόγραμμα Επισιτισμού προειδοποίησε ότι το 2022 θα ήταν μια τρομερή χρονιά. Η Κίνα, ο μεγαλύτερος παραγωγός σιταριού στον κόσμο, δήλωσε ότι μετά τις βροχοπτώσεις που καθυστέρησαν τη φύτευση πέρυσι, η καλλιέργεια μπορεί να είναι η χειρότερη ποτέ. Τώρα, παρά τις ακραίες θερμοκρασίες στην Ινδία, τον δεύτερο μεγαλύτερο παραγωγό στον κόσμο, η έλλειψη βροχής απειλεί να μειώσει τις αποδόσεις σε άλλα καλάθια ψωμιού, από τη συρμάτινη ζώνη των ΗΠΑ μέχρι την περιοχή Bowé της Γαλλίας. Το Κέρας της Αφρικής έχει πληγεί από τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων τεσσάρων δεκαετιών. Καλώς ήρθατε στην εποχή της κλιματικής αλλαγής.
Όλα αυτά θα έχουν άσχημη επίδραση στους φτωχούς. Τα νοικοκυριά στις αναπτυσσόμενες οικονομίες ξοδεύουν το 25% των προϋπολογισμών τους για τα τρόφιμα - και στην υποσαχάρια Αφρική έως και το 40%. Στην Αίγυπτο, το ψωμί παρέχει το 30% όλων των θερμίδων. Σε πολλές χώρες εισαγωγής, οι κυβερνήσεις δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά τις επιδοτήσεις για την αύξηση της βοήθειας προς τους φτωχούς, ειδικά εάν εισάγουν επίσης ενέργεια - μια άλλη προβληματική αγορά.
Η κρίση απειλεί να επιδεινωθεί. Η Ρωσία εξακολουθεί να καταφέρνει να πουλάει τα σιτηρά της, παρά το πρόσθετο κόστος και τους κινδύνους για τους φορτωτές. Ωστόσο, όσα ουκρανικά σιλό δεν έχουν καταστραφεί από τις μάχες είναι γεμάτα καλαμπόκι και κριθάρι. Οι αγρότες δεν έχουν πού να αποθηκεύσουν την επόμενη συγκομιδή, η οποία θα πρέπει να ξεκινήσει στα τέλη Ιουνίου, η οποία μπορεί να σαπίσει. Η Ρωσία, από την πλευρά της, ενδέχεται να έχει έλλειψη αποθεμάτων σπόρων και φυτοφαρμάκων που αγοράζει συνήθως από την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Παρά τις αυξανόμενες τιμές των σιτηρών, οι αγρότες σε όλο τον κόσμο μπορεί να μην είναι σε θέση να καλύψουν το έλλειμμα. Ένας από τους λόγους είναι ότι οι τιμές είναι ασταθείς. Ακόμη χειρότερα, τα περιθώρια κέρδους συρρικνώνονται λόγω της αύξησης των τιμών των λιπασμάτων και της ενέργειας. Αυτά είναι τα κύρια κόστη για τους αγρότες και και οι δύο αγορές μαστίζονται από κυρώσεις και από τον αγώνα για το φυσικό αέριο. Εάν οι αγρότες μειώσουν τα λιπάσματα, οι παγκόσμιες αποδόσεις θα είναι χαμηλότερες τη λάθος στιγμή.
Η απάντηση των ενδιαφερόμενων πολιτικών θα μπορούσε να επιδεινώσει την κατάσταση. Από την έναρξη του πολέμου, 23 χώρες από το Καζακστάν έως το Κουβέιτ έχουν δηλώσει αυστηρούς περιορισμούς στις εξαγωγές τροφίμων που καλύπτουν το 10% των θερμίδων που διακινούνται παγκοσμίως. Περισσότερο από το ένα πέμπτο των συνολικών εξαγωγών λιπασμάτων είναι περιορισμένες. Εάν σταματήσουν οι συναλλαγές, θα υπάρξει λιμός.
Οι κατηγορίες συνεχίζονται
Το στάδιο είναι έτοιμο για ένα παιχνίδι κατηγοριών, στο οποίο η Δύση καταδικάζει τον Πούτιν για την εισβολή του και η Ρωσία καταδικάζει τις δυτικές κυρώσεις. Στην πραγματικότητα, οι διακοπές ήταν κυρίως αποτέλεσμα της εισβολής του Πούτιν και ορισμένες κυρώσεις έχουν επιδεινώσει τα πράγματα. Ένα επιχείρημα μπορεί εύκολα να γίνει δικαιολογία για αδράνεια. Στο μεταξύ, πολλοί άνθρωποι θα λιμοκτονήσουν και κάποιοι θα πεθάνουν.
Αντίθετα, τα κράτη πρέπει να δράσουν από κοινού, ξεκινώντας από τη διατήρηση των αγορών ανοιχτές. Αυτή την εβδομάδα η Ινδονησία, η πηγή του 60% του παγκόσμιου φοινικέλαιου, ήρε την προσωρινή απαγόρευση εξαγωγών. Η Ευρώπη πρέπει να βοηθήσει την Ουκρανία να παραδώσει το σιτάρι της σιδηροδρομικώς και οδικώς στα λιμάνια της Ρουμανίας ή της Βαλτικής, αν και ακόμη και οι πιο αισιόδοξες προβλέψεις λένε ότι μόνο το 20 τοις εκατό της συγκομιδής θα μπορούσε να εξαχθεί με αυτόν τον τρόπο. Στήριξη χρειάζονται και οι χώρες εισαγωγής, για να μην καταλήξουν να «ανατραπούν» από τεράστιους λογαριασμούς. Οι επείγουσες προμήθειες σιτηρών πρέπει να πηγαίνουν μόνο στους φτωχότερους.
Μπορεί να βρεθεί αντικαταστάτης;
Οι χώρες ελπίζουν να βρουν έναν αντικαταστάτη. Περίπου το 10% όλων των σιτηρών χρησιμοποιούνται για την παραγωγή βιοκαυσίμων. και το 18% των φυτικών ελαίων προορίζεται για βιοντίζελ. Η Φινλανδία και η Κροατία έχουν αποδυναμώσει τις εντολές ότι η βενζίνη πρέπει να περιλαμβάνει καύσιμα καλλιέργειας. Άλλοι πρέπει να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους. Μια τεράστια ποσότητα σιτηρών χρησιμοποιείται για τη διατροφή των ζώων. Σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας, τα δημητριακά αποτελούν το 13% των ξηρών ζωοτροφών. Το 2021, η Κίνα εισήγαγε 28 εκατομμύρια τόνους καλαμποκιού για να ταΐσει τους χοίρους της, περισσότερους από τις εξαγωγές της Ουκρανίας σε ένα χρόνο.
Θα υπάρξει άμεση ανακούφιση από το σπάσιμο του αποκλεισμού της Μαύρης Θάλασσας. Περίπου 25 εκατομμύρια τόνοι καλαμποκιού και σιταριού, που ισοδυναμεί με την ετήσια κατανάλωση όλων των πιο υπανάπτυκτων οικονομιών του κόσμου, βρίσκονται παγιδευμένοι στην Ουκρανία. Τρεις χώρες πρέπει να παραμεριστούν: η Ρωσία πρέπει να επιτρέψει τις ουκρανικές μεταφορές. Η Ουκρανία πρέπει να ναρκοθετεί την πρόσβαση στην Οδησσό. και η Τουρκία θα πρέπει να στείλει ναυτικές συνοδούς πέρα από τον Βόσπορο.
Δεν θα είναι εύκολο. Η Ρωσία, που μάχεται στο πεδίο της μάχης, προσπαθεί να καταπνίξει την οικονομία της Ουκρανίας. Η Ουκρανία δεν θέλει να καθαρίσει τις νάρκες της. Το να τους πείσουν να υποχωρήσουν θα είναι καθήκον για χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Ινδίας και της Κίνας, που έχουν τερματίσει τον πόλεμο. Οι συνοδεία ενδέχεται να απαιτούν ένοπλη συνοδεία εγκεκριμένη από έναν ευρύ συνασπισμό. Η διατροφή του εύθραυστου κόσμου είναι υπόθεση όλων.