Το Διεθνές Ινστιτούτο Μέσης Ανατολής και Βαλκανικών Σπουδών IFIMES από τη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας, αναλύει τακτικά γεγονότα στη Μέση Ανατολή, στα Βαλκάνια και σε όλο τον κόσμο. Το IFIMES αναλύει την κατάσταση στο Μαυροβούνιο πριν από τον δεύτερο γύρο των προεδρικών εκλογών, που θα διεξαχθούν στις 2 Απριλίου 2023. Από την ανάλυση «Μαυροβούνιο - Προεδρικές εκλογές 2023: Μπαίνοντας στη μετά-Ντζουκάνοβιτς εποχή», δημοσιεύουμε τα πιο σημαντικά και ενδιαφέροντα μέρη.

Στις 2 Απριλίου 2023 θα διεξαχθεί ο δεύτερος γύρος των προεδρικών εκλογών στο Μαυροβούνιο. Στον πρώτο γύρο, που πραγματοποιήθηκε στις 19 Μαρτίου 2023, τις περισσότερες ψήφους κέρδισαν οι Milo Djukanović 119.673 ψήφοι (35,37%) και Jakov Milatović 97.858 (28,92%). Η συμμετοχή ήταν 64,06% (341551). Η θητεία του προέδρου διαρκεί πέντε χρόνια.

Milo Djukanovic (61), υποψήφιος του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών (DPS), οικονομολόγος στο επάγγελμα. Διαγωνίζεται για τρίτη θητεία ως πρόεδρος του Μαυροβουνίου και διετέλεσε πρωθυπουργός του Μαυροβουνίου πέντε φορές. Είναι πρόεδρος του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών.

Jakov Milatović (36), υποψήφιος του Κινήματος «Europe Now», οικονομολόγος στο επάγγελμα, πρώην υπουργός Οικονομικής Ανάπτυξης. Μπήκε στην πολιτική μετά τις εκλογές του 2020, που αποτέλεσαν σημείο καμπής για το Μαυροβούνιο. Είναι αντιπρόεδρος του νεοϊδρυθέντος κινήματος «Europe Now». Ο Μιλάτοβιτς είναι φιλοευρωπαίος και φιλοδυτικός και αυτό τον έδωσε ψήφο.

Οι προεδρικές εκλογές αντιπροσωπεύουν το οριστικό τέλος της μακράς περιόδου εξουσίας του Δημοκρατικού Κόμματος των Σοσιαλιστών (DPS), το οποίο μετά την εκλογική ήττα το 2020 έχασε και στις τοπικές εκλογές. Η ήττα του Τζουκάνοβιτς θα σήμαινε την οριστική πτώση του DPS, που είχε απόλυτη εξουσία στο Μαυροβούνιο από την εισαγωγή του πολυκομματικού συστήματος, δηλαδή από το 1990 έως το 2020. Ο πρόεδρος του κράτους στο Μαυροβούνιο δεν έχει μεγαλύτερες εξουσίες. Όμως ο δεύτερος γύρος θα είναι σημαντικός για την τύχη του Τζουκάνοβιτς και για τις βουλευτικές εκλογές που θα διεξαχθούν στις 11 Ιουνίου 2023, αν και υπάρχει πιθανότητα αναβολής τους.

Συνέχιση των δημοκρατικών αλλαγών

Ο Μίλο Τζουκάνοβιτς ήρθε στην εξουσία το 1989 μέσω της λεγόμενης Αντιγραφειοκρατικής Επανάστασης των φτερών του σερβικού εθνικισμού, με επικεφαλής τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Ο Τζουκάνοβιτς έγινε ένας από τους πιο έμπιστους και στενότερους συνεργάτες του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Δημιούργησε ισχυρούς δεσμούς με τη Ρωσία, με αποτέλεσμα την ιδιωτικοποίηση κρατικών περιουσιακών στοιχείων, καθώς οι Ρώσοι ιδιοκτήτες έγιναν κύριοι του 30% περίπου της οικονομίας του Μαυροβουνίου. Ο Τζουκάνοβιτς συμμετέχει ενεργά στα στρατιωτικά γεγονότα στο έδαφος της πρώην Γιουγκοσλαβίας, αν και δεν έχει ακόμη διωχθεί για αυτόν τον ρόλο. Κατά τη διάρκεια του πολέμου στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, παρείχε υλικοτεχνική υποστήριξη στον Radovan Karadzic και το σχέδιό του για τη δημιουργία της Δημοκρατίας Σέρπσκα.

Το Μαυροβούνιο υπό την κακοήθη επιρροή του Τζουκάνοβιτς

Ο δεύτερος γύρος της προεκλογικής εκστρατείας λαμβάνει χώρα στη δημιουργία εχθρών από τον Milo Djukanović για την υποτιθέμενη απειλή για την κρατική υπόσταση του Μαυροβουνίου από το λεγόμενο το έργο της Μεγάλης Σερβίας, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία (SPC) και η Ρωσία. Στην πραγματικότητα, το πιο επιζήμιο για το Μαυροβούνιο είναι η κακοήθης επιρροή του Τζουκάνοβιτς. Ο Zarko Puhovski λέει: «Στην πραγματικότητα, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι στο μεταξύ, αυτό που συνέβη είναι ότι το Μαυροβούνιο (με επικεφαλής τον Djukanovic) άρχισε να συμπεριφέρεται όπως η Αυστρία μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι δήλωσε ότι ήταν το πρώτο θύμα του Milosevic, επειδή η Αυστρία δήλωσε ότι ήταν το πρώτο θύμα του Χίτλερ, όχι συνεργός στον πόλεμο, όπως ήταν και στις δύο περιπτώσεις η Αυστρία και το Μαυροβούνιο». Ο Τζουκάνοβιτς εξακολουθεί να «πουλάει» μια τέτοια πολιτική σε Βόσνιους και Αλβανούς, όχι μόνο στο Μαυροβούνιο.

Ο πρώην πρόεδρος της Αλβανίας, Ιλίρ Μέτα, για τα λεγόμενα Μεγαλοσερβικά και μεγάλα αλβανικά έργα, δήλωσε: «Η Μεγάλη Σερβία απέτυχε και η Μεγάλη Αλβανία δεν είναι δυνατή».

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι το καθεστώς του Μίλο Τζουκάνοβιτς πρέπει να εκτεθεί, επειδή το Μαυροβούνιο είναι πλήρες μέλος του ΝΑΤΟ, πράγμα που σημαίνει ότι υπόκειται στα υψηλότερα δημοκρατικά πρότυπα, τα οποία πρέπει να κληρονομήσει και να προωθήσει, και από τα οποία απέχει ακόμη. Οι κατασκευές του Djukanovic είναι απίστευτες, ότι η Σερβία θέλει και μπορεί να επιτεθεί στη χώρα, η οποία είναι μέλος της μεγαλύτερης και ισχυρότερης στρατιωτικής συμμαχίας στον κόσμο, του ΝΑΤΟ. Επίσης, η Ρωσία δεν έχει ακόμη καταγραφεί να επιτίθεται σε οποιοδήποτε κράτος μέλος του ΝΑΤΟ από την ίδρυσή της το 1949, επομένως η δημιουργία εχθρών είναι η σταθερά του Milo Djukanovic.

Βόσνιοι και Αλβανοί θύματα του Τζουκάνοβιτς

Περίπου το 20% του πληθυσμού (Βόσνιοι και Αλβανοί) του Μαυροβουνίου είναι «όμηροι» του καθεστώτος Τζουκάνοβιτς εδώ και αρκετές δεκαετίες, το οποίο μέσω λίγων Βόσνιων και Αλβανών ατόμων και λίγων από τις οικογένειές τους, που απολαμβάνουν τα προνόμια του καθεστώτος, δημιουργεί μια ψεύτικη εικόνα ένταξης αυτών των δύο εθνοτικών κοινοτήτων, εξαπατώντας έτσι το εγχώριο και διεθνές κοινό σχετικά με την υποτιθέμενη διαεθνοτική αρμονία στο Μαυροβούνιο. Ακόμη και οι Βόσνιοι, ως θύματα του καθεστώτος Τζουκάνοβιτς, απειλήθηκαν από απειλές και αναγκάστηκαν να ψηφίσουν τον εγκληματία τους. Αναφέρεται στα εγκλήματα πολέμου που διαπράχθηκαν και στη γενοκτονία στη Σρεμπρένιτσα, με την οποία συνδέεται ο Milo Djukanović, στο ρόλο του τότε Προέδρου της κυβέρνησης του Μαυροβουνίου, ο οποίος συμμετείχε στις εργασίες του Ανώτατου Συμβουλίου Άμυνας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, ως αποδεικνύεται από πολλά γραπτά έγγραφα. Είναι δικαιολογημένο να τεθεί το ερώτημα εάν οι Βόσνιοι έχουν ξεχάσει ή σιωπούν για το γεγονός ότι ο Milo Djukanovic ήταν ο στενότερος συνεργάτης του Slobodan Milosevic και ότι παραμένει ο μόνος υψηλόβαθμος αξιωματούχος από την περίοδο του πολέμου που δεν έχει ακόμη διωχθεί, αν και εγκλήματα πολέμου δεν έχουν παραγραφή.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι τα βοσνιακά και αλβανικά κόμματα, αν θέλουν να «ξεπλύνουν» τον λεκέ από τον εαυτό τους, ότι ήταν συνεργάτες και στυλοβάτες του καθεστώτος, βρίσκονται σε ένα είδος δημοκρατικής και ηθικής δοκιμασίας, έχουν την ευκαιρία να κάνουν δημοκρατικό στρίψτε και κοιτάξτε το μέλλον, εξαλείφοντας κάθε περαιτέρω συνεργασία και υποστήριξη για τον Djukanovic και τον DPS. Από το 1991, ο Djukanovic έχει αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με την ηγεσία της Republika Srpska. Την εποχή των διεθνών κυρώσεων κατά της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γιουγκοσλαβίας, οι κύριοι στρατιωτικοί προμηθευτές του Radovan Karadzic και του Ratko Mladic ήταν ο Djukanovic και ο αδερφός του, βοηθώντας την πολεμική μηχανή των εγκληματιών πολέμου, η οποία κατέληξε στη γενοκτονία της Σρεμπρένιτσα. Από τις δηλώσεις του Milo Djukanović φαίνεται ξεκάθαρα ότι για αυτόν οι Βόσνιοι και οι Αλβανοί είναι απλώς μια «δεξαμενή ψήφων» και τίποτα περισσότερο. Γι' αυτό είναι σημαντικό τα μέλη των μειονοτικών κοινοτήτων να μην υποκύψουν στην ισχυρή πίεση του Djukanovic, γιατί πρέπει να χτίσουν το μέλλον τους με άλλους συμπολίτες τους χωρίς τον Djukanovic, ο οποίος τελειώνει την πολιτική του καριέρα.

Η ανατροπή των Βοσνίων και των Αλβανών δεν θα είναι εύκολη, καθώς άτομα από τα κόμματά τους εμπλέκονται στο έγκλημα και τη διαφθορά, και μερικά ακόμη και στα στρατιωτικά γεγονότα στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και την Κροατία μαζί με τον Τζουκάνοβιτς. Το έγκλημα και η διαφθορά του Τζουκάνοβιτς είναι μεγαλύτερα από τη «Μεγάλη Σερβία». Η Δημοκρατία της Κροατίας παρέχει τη σημαντικότερη υποστήριξη στο καθεστώς του Milo Djukanovic. Το Μαυροβούνιο και η Κροατία βρήκαν χορηγούς στην Κίνα, αλλά και στη Ρωσική Ομοσπονδία. Οι δύο αυτές χώρες προσπαθούν να παρουσιάσουν και να δικαιολογήσουν τις αδιαφανείς σχέσεις τους με την Κίνα, αλλά και με τη Ρωσική Ομοσπονδία ως «καλές επιχειρηματικές κινήσεις».

Με το στυλό στο χέρι στη δημοκρατία

Οι προεδρικές εκλογές διεξάγονται την ώρα των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που έχουν προγραμματιστεί για τις 11 Ιουνίου 2023 και της επίσκεψης του πρωθυπουργού του Μαυροβουνίου, Dritan Abazović, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι προεδρικές εκλογές είναι η τελευταία ευκαιρία να αντικατασταθεί η τελευταία θέση που δεν έχει αλλάξει στη χώρα από το 1989 – τη θέση του προέδρου. Η μετάβαση θεωρείται ολοκληρωμένη όταν οι κάτοχοι αξιωμάτων απομακρυνθούν φυσικά και δημοκρατικά από όλες τις βασικές θέσεις. Ως εκ τούτου, οι επερχόμενες εκλογές θα σημαίνουν συμβολικά το τέλος της μετάβασης στο Μαυροβούνιο.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι στις επερχόμενες προεδρικές εκλογές είναι σημαντικό για τους πολίτες του Μαυροβουνίου, ενωμένοι σε όλες τους τις διαφορές, χωρίς φόβο και ξένες επιρροές, να αντιταχθούν δημοκρατικά στο δεκαετές καθεστώς του Milo Djukanović με το στυλό στο χέρι και να ανατρέψουν αυτό το καθεστώς. , και τελικά Μαυροβούνιο Μετά από 34 χρόνια, ο Γκόρα νίκησε τον Τζουκάνοβιτς με δημοκρατικό τρόπο.

Αν και ο Μίλο Τζουκάνοβιτς ήρθε στην εξουσία μέσω των δρόμων, θα ανατραπεί δημοκρατικά. Κατά την αποχώρηση από την εξουσία, εκτός από τις ψήφους των μελών των μειονοτικών κοινοτήτων και της διασποράς, σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσουν οι νέοι ψηφοφόροι, που πρέπει να διαλέξουν μεταξύ του παρελθόντος και του μέλλοντος. Η υψηλή συμμετοχή είναι σημαντική για τη νομιμότητα του μελλοντικού προέδρου.

Οι ψήφοι για τον Jakov Milatović είναι η υποστήριξη των ψηφοφόρων για την ένταξη στην ΕΕ και η νίκη του είναι ένα κίνητρο ώστε η ΕΕ να δεχτεί γρήγορα το Μαυροβούνιο ως μέλος. Οι ιστορίες σερβικής και ρωσικής επιρροής για έναν άνθρωπο που έχει σπουδάσει και εργαστεί στο δυτικό ημισφαίριο όλη του τη ζωή είναι αβάσιμες. Εάν ο Μιλάτοβιτς μπορεί να χαρακτηριστεί ότι προτιμά κάποια φιλοσερβική επιλογή, τότε είναι επίσης η ιδιότητά του που μπορεί να είναι χρήσιμη για το Μαυροβούνιο, για να κατευνάσει τους σημερινούς ανταγωνισμούς στην κοινωνία του Μαυροβουνίου και να επιτύχει την τόσο αναγκαία εσωτερική συναίνεση για το μέλλον της χώρας. .

Ο Μιλάτοβιτς μπορεί να είναι αποδεκτός από την πλειοψηφία του Μαυροβουνίου. Σύμφωνα με τη μήτρα του Milo Djukanović, όλοι όσοι είναι πολιτικοί του αντίπαλοι εργάζονται για τους Σέρβους, δηλαδή για τη Σερβία. Ο Μιλάτοβιτς θα πρέπει να έχει επίγνωση του γεγονότος ότι θα είναι υπεύθυνος για μια πιθανή παρέκκλιση από την πορεία προς το ΝΑΤΟ και την ΕΕ, που θα μπορούσε τελικά να προκαλέσει εσωτερικές συγκρούσεις στο Μαυροβούνιο. Ο Μιλάτοβιτς είναι ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να ισορροπήσει ανάμεσα στις δύο επιλογές στο Μαυροβούνιο, δηλ. μεταξύ «Δύσης» και «Ανατολής» υπέρ της προόδου και του φωτεινού μέλλοντος αυτής της χώρας.

Είναι σημαντικό ότι έχουν ξεκινήσει θετικές διεργασίες στην περιοχή που εξαλείφουν αργά αλλά σταθερά τους φορείς του εγκλήματος και της διαφθοράς, όπως ο Νίκολα Γκρούεφσκι (VMRO-DPMNE), ο Χασίμ Θάτσι (PDK), ο Μπόικο Μπορίσοφ (GERB) και ο Μίλο Τζουκάνοβιτς. Ήρθαν (DPS) και Edi Rama (PS).

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι η αποχώρηση του Τζουκάνοβιτς θα ανοίξει το δρόμο για μια ταχύτερη προσέγγιση του Μαυροβουνίου στην ένταξη στην ΕΕ. Αυτή τη στιγμή ο ευρωπαϊκός δρόμος είναι σταματημένος και αποκλεισμένος ακριβώς εξαιτίας του Τζουκάνοβιτς και από τις 2 Απριλίου ξεκινά η μετά-Ντζουκάνοβιτς εποχή στο Μαυροβούνιο.

ΙΦΙΜ