Ο Νίκολα Τοντόροφ, ο πρώην υψηλόβαθμος αξιωματούχος του VMRO-DPMNE και υπουργός της κυβέρνησης του Νίκολα Γκρούεφσκι, τώρα αιτών άσυλο στην Ουγγαρία, δεν έχει σχεδόν καμία αμφιβολία ότι η πΓΔΜ θα συνεχίσει «στον δρόμο προς τη Δύση, τον οποίο επιλέξαμε για πολύ καιρό», και ότι όλα τα άλλα είναι αποτέλεσμα κάποιου «πείσματος που προκαλεί η στιγμιαία δυσαρέσκεια με τις πολιτικές ελίτ».

- Τι σχέση βλέπετε όσον αφορά τις συνταγματικές τροποποιήσεις, θα υπάρξει ή όχι;

Το τελευταίο πολιτικό δίλημμα της ΠΓΔΜ είναι - ΕΕ ή κυβέρνηση! Πιστεύω ότι μόνο το SDSM θέλει να μην εγκριθούν οι συνταγματικές τροποποιήσεις περισσότερο από το VMRO-DPMNE, γιατί πιστεύουν ότι έτσι το SDSM θα έχει την υποστήριξη της διεθνούς κοινότητας και το VMRO δεν θα έχει αυτή την υποστήριξη και θα απομονώνεται όλο και περισσότερο στις διεθνείς σχέσεις .
Από την άλλη, είναι σαφές σε όλους στην ΠΓΔΜ ότι πρέπει να υπάρξουν συνταγματικές τροποποιήσεις, εάν θέλουμε να συνεχίσουμε την πορεία μας προς την ΕΕ, δηλαδή να ανοίξουμε τα πρώτα κεφάλαια στις διαπραγματεύσεις. Είναι σαφές στους καλούς γνώστες της διεθνούς πολιτικής ότι αυτή τη στιγμή είναι σχεδόν αδύνατο για κανέναν να επηρεάσει τη Βουλγαρία να παραιτηθεί από το αίτημα αλλαγής του Συντάγματος, λαμβάνοντας υπόψη την εξαιρετικά μεγάλη στρατηγική σημασία της Βουλγαρίας υπό το πρίσμα της σύγκρουσης στο Ουκρανία. Γι' αυτό είναι αδύνατο να πετύχουμε μια πιο ευνοϊκή θέση για τη Μακεδονία από αυτή που έχουμε.
Εάν είναι έτσι, τότε είναι σαφές ότι αργά ή γρήγορα η Μακεδονία θα πρέπει να κάνει αυτό το βήμα και να εντάξει τους Βούλγαρους στο Σύνταγμα, πράγμα που σημαίνει ότι αυτό θα συμβεί. Το ερώτημα είναι αν θα είναι πριν ή μετά τις εκλογές και πότε θα γίνουν οι εκλογές. Συμφέρει το VMRO-DPMNE αυτό να γίνει μετά τις εκλογές και δεν είναι κατάλληλο για το SDSM να έχει εκλογές φέτος, οπότε αν το SDSM επιμείνει στη θέση ότι οι εκλογές πρέπει να διεξαχθούν τον Ιούνιο του 2024, τότε είναι απίθανο το συνταγματικό τροποποιήσεις θα γίνουν εντός της προβλεπόμενης προθεσμίας έως το τέλος του τρέχοντος ημερολογιακού έτους. Ωστόσο, νομίζω ότι με λίγη σοφία και πολιτική εμπειρία μπορεί να βρεθεί μια κομψή λύση που δεν θα απειλήσει τις φιλοδοξίες μας για την ΕΕ, ούτε θα έχει αρνητικές επιπτώσεις για το VMRO-DPMNE στις επόμενες εκλογές. Αυτή είναι η δυναμική της παραβίασης και από αυτό θα εξαρτηθεί αν η πΓΔΜ θα αποκτήσει μια σταθερή κυβέρνηση υπό την ηγεσία του VMRO ή θα μπει σε ένα «βουλγαρικό σενάριο» λειτουργίας χωρίς πολιτικό, αλλά με εκλεγμένη κυβέρνηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Η κατάσταση απαιτεί ακριβείς και καλά μετρημένες οραματικές κινήσεις, γιατί όπως έγραψα πρόσφατα, το VMRO-DPMNE δεν έχει την πολυτέλεια να παραμείνει στην αντιπολίτευση για άλλα τέσσερα χρόνια και η πΓΔΜ δεν μπορεί να αντέξει άλλα τέσσερα χρόνια υπό αυτήν την κυβέρνηση. Αν με ρωτάτε, θέλω με όλη μου την καρδιά να κερδίσει το VMRO και να σχηματίσει κυβέρνηση, αλλά τους επόμενους μήνες θα αποκρυσταλλωθεί αν ο Μίτσκοσκι θα γίνει ηγέτης που θα ηγηθεί του έθνους ή θα πρέπει να φύγει με το βάρος ενός άνθρωπος που άφησε το VMRO στην αντιπολίτευση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

- Ήσασταν υπουργός και υψηλό κομματικό στέλεχος στο VMRO-DPMNE την εποχή του Νίκολα Γκρούεφσκι. Δεν είστε πλέον μέρος αυτής της ηγεσίας. Γιατί;

Έτσι αποφάσισα. Πίστευα και πιστεύω ότι κανείς δεν πρέπει να κατέχει υψηλό πολιτικό αξίωμα για περισσότερα από 8 συναπτά έτη. Η παραμονή σε θέση εξουσίας για μεγάλο χρονικό διάστημα αλλάζει τον άνθρωπο, αλλάζει την κοσμοθεωρία του και δημιουργεί μια αίσθηση αθωότητας και παντοδυναμίας. Από την άλλη, έτσι αποφάσισα γιατί αρνήθηκα να γίνω επαγγελματίας πολιτικός, άνθρωπος χωρίς άλλο, χωρίς το βασικό του επάγγελμα. Γι' αυτό αποφάσισα να αφοσιωθώ στη νομική ως κύριο επάγγελμά μου και για την πολιτική υπάρχει χρόνος.

– Ωστόσο, εξακολουθεί να είναι το πάρτι σας αν δεν κάνω λάθος. Αλλά υπάρχει διαφορά μεταξύ αυτού, του VMRO σας και αυτού του σημερινού; (Ιδεολογικό, οργανωτικό, από ηγετική άποψη...)

Ναι, το VMRO-DPMNE ήταν και θα είναι το μοναδικό μου κόμμα. Δεν έχω πάει σε άλλο πάρτι, ούτε θέλω να είμαι. Εκεί μεγάλωσα πολιτικά και θέλω να μείνω εκεί. Κανονικά, όποτε νιώθω ότι κάτι δεν πάει όπως θα έπρεπε, ότι το κόμμα απομακρύνεται από τις ιδεολογικές αρχές της οργάνωσης, θα αντιδρώ, άλλοτε σιωπηλά και εσωτερικά, και άλλοτε δυνατά και δημόσια, ακόμη και με τίμημα την κριτική. από την ηγεσία ή ακόμα και από τα μέλη. Πάντα ασκώ κριτική για να βοηθήσω το κόμμα, όχι για να το αποθαρρύνω, οπότε επειδή τα κίνητρά μου είναι ειλικρινή και ειλικρινή, δεν με επηρεάζουν οι επικρίσεις και οι υποτιμήσεις που συχνά εκτοξεύονται εναντίον μου. Δεν θέλω να δημιουργήσω τεχνητές διαιρέσεις παλιών και νέων VMRO, το δικό μου και το VMRO τους. Είναι φυσιολογικό η κάθε ηγεσία να έχει το δικό της στυλ και τρόπο διοίκησης, δηλαδή διαχείρισης του κόμματος. Αλλά στην πολιτική, ο ευκολότερος τρόπος για να αξιολογήσεις την επιτυχία ενός ηγέτη, δηλαδή ενός κόμματος, είναι πόσο χρόνο αφιέρωσε το κόμμα που το ηγείται στην αντιπολίτευση και πόσο στην εξουσία, γιατί το νόημα της ύπαρξης του κόμματος είναι να παλέψει για να να έρθει στην εξουσία και με αυτόν τον τρόπο να εφαρμόσει το πρόγραμμά του και να επιβάλει την ιδεολογία του, δηλαδή το όραμά του για την κοινωνία/κράτος. Δυστυχώς το VMRO-DPMNE είναι αντιπολίτευση εδώ και καιρό και αν επιμείνει να μην έχει συνταγματικές τροπολογίες και εκλογές, το VMRO-DPMNE θα είναι αντιπολίτευση μέχρι το δεύτερο εξάμηνο του 2024, δηλαδή το μεγαλύτερο από την ίδρυσή του μέχρι σήμερα.

– Είστε πολύ ενεργός με τις στήλες που γράφετε, στις οποίες γίνεται αισθητή μια ορισμένη διαφορά στην κατανόηση του πατριωτισμού, καθώς και ένα πιο έντονο κρατικό ενδιαφέρον από την ηγεσία του κόμματος. Είναι έτσι ή κάνω λάθος;

Στέκομαι για το λεγόμενο μέτριο πατριωτισμό ή φιλελεύθερο συντηρητισμό. Για να διευκρινίσουμε, ο φιλελεύθερος συντηρητισμός είναι μια συντηρητική ιδεολογία με φιλελεύθερες θέσεις σε οικονομικά, κοινωνικά και ηθικά ζητήματα. Δυστυχώς, δεν μπορώ να πω ότι αυτές οι θέσεις εκπροσωπούνται συχνά στην πολιτική μας σκηνή, δηλαδή τέτοιες συμπεριφορές ή πολιτικούς και πολιτικές από αυτόν τον πολλαπλασιασμό βλέπω όλο και λιγότερο. Όλο και πιο συχνά βλέπω ακροδεξιές και εθνικιστικές απόψεις και πολιτικές, ενώ τελευταία βλέπω και ορισμένους ακροαριστερούς εθνικιστές. Καθώς πλησιάζουν οι εκλογές, αναμένω αυτή η εθνικιστική ρητορική να ενισχυθεί και να ενταθεί, σε βάρος του μετριοπαθούς πατριωτισμού, ο οποίος θα αντιμετωπίζεται όλο και περισσότερο ως προδοσία και οι υποστηρικτές του ως αντιπατριωτικοί. Αυτό συμβαίνει γιατί σε περιόδους κορύφωσης κοινωνικής απάθειας είναι πιο εύκολο να είσαι εθνικιστής. Όταν σε αυτό προσθέσουμε τον γυμνό λαϊκισμό που γίνεται ολοένα και περισσότερο παρών σε όλα τα κόμματα, και ειδικά σε μερικά από τα μικρότερα κόμματα, τότε το κρατικό συμφέρον συχνά υποκαθίσταται από το κομματικό και το προσωπικό συμφέρον, και αυτή η υποκατάσταση γίνεται σχεδόν χωρίς εξαίρεση. υπό το πρόσχημα της βούλησης της πλειοψηφίας.

- Η Μακεδονία μοιάζει σαν να μην έχει βρει ποτέ σταυροδρόμι προς τα που θα πάει, προς τα ανατολικά ή να συνεχίσει προς τα δυτικά. Πώς το βλέπεις;

Δεν νομίζω ότι βρισκόμαστε σε σταυροδρόμι. Νομίζω ότι έχουμε πάρει εδώ και καιρό το δρόμο μας προς τα δυτικά. Ανήκουμε στη Δύση και στις δυτικές δημοκρατικές αξίες και νομίζω ότι όλα τα άλλα είναι περιθωριακά ή αποτέλεσμα κάποιου μακεδονικού πείσματος που προκαλείται από μια στιγμιαία δυσαρέσκεια με τις πολιτικές ελίτ. Είμαι βέβαιος ότι ένα μεγάλο μέρος των υποστηρικτών αυτών των κατά κύριο λόγο αριστερών κομμάτων, που φαίνονται να κλίνουν προς τη Μόσχα, δεν θέλουν να αλλάξουμε τον προσανατολισμό από τη Δύση στην Ανατολή, αλλά μόνο από κακία, ως αποτέλεσμα απογοήτευσης με τις συνθήκες στην κοινωνία, δώστε τη στήριξή τους σε αυτά τα μικρά κόμματα που ξέρουν ότι δεν μπορούν να κερδίσουν. Ωστόσο, αυτό δεν είναι ακίνδυνο, γιατί πρώτον, η απογοήτευση, θα έλεγα η παραίτηση, είναι τεράστια και δεύτερον, η ισχυρή ενίσχυση αυτών των κομμάτων θα έχει σίγουρα τις επιπτώσεις της στην εσωτερική και διεθνή πολιτική μας, καθώς και στη θέση μας.

- Το διακύβευμα των κομμάτων είναι «μέχρι το σημείο» άρα η «μοίρα» τους εξαρτάται από το αν θα υπάρξουν συνταγματικές αλλαγές ή όχι. Πώς θα τελειώσει αυτή η κομματική μάχη;

Σκέφτονται λάθος. Η ύπαρξη κανενός κόμματος δεν εξαρτάται από συνταγματικές τροποποιήσεις και εκλογές, αλλά από αυτό μπορεί να εξαρτάται μόνο η θέση του αρχηγού του κόμματος, η οποία είναι ασφαλώς προσωρινή και μεταβλητή. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τα μεγάλα πάρτι, όπου αποδείχθηκε ότι όλα μπορούν να γίνουν χωρίς τον Μπράνκο και τον Λιούμπκο, τους οποίους τα μέλη θεωρούσαν αναντικατάστατα εικονίδια. Ακόμα και τώρα, ο αρχηγός που χάνει ή που δεν κάνει κυβέρνηση θα φύγει, κάποιος νέος θα έρθει στη θέση του και κανένα κόμμα δεν θα εξαφανιστεί εξαιτίας του. Αυτό που φοβάμαι είναι ότι αυτή η κομματική μάχη δεν θα τελειώσει με την ήττα του κράτους και των ευρωπαϊκών μας φιλοδοξιών.

- Ένας άγραφος κανόνας στη χώρα μας είναι ότι η βαθμολογία ενός κόμματος εξαρτάται και από τη βαθμολογία του αρχηγού. Αλλά οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μια κάποια δυσαναλογία, καθώς στα δύο κόμματα VMRO-DPMNE και SDSM, οι πρώην ηγέτες εξακολουθούν να έχουν σταθερή βαθμολογία. Στο VMRO-DPMNE, ακόμη και ο πρώην αρχηγός Γκρούεφσκι είχε υψηλότερη βαθμολογία από τον νυν Μίτσκοσκι! Ποιος είναι ο λόγος για αυτό το φαινόμενο;

Δυστυχώς αυτό οφείλεται στην έλλειψη ηγεσίας και ηγετικών δυνατοτήτων. Ως αποτέλεσμα, οι πολίτες δεν μπορούν να αναγνωρίσουν τον εθνικό ή ιδεολογικό τους ηγέτη μεταξύ των σημερινών προέδρων πολιτικών κομμάτων, επομένως υπάρχει διχασμός και για πρώτη φορά οι ηγέτες των δύο μεγαλύτερων πολιτικών κομμάτων έχουν χαμηλότερη βαθμολογία από το κόμμα που ηγούνται. . Ο λόγος για αυτό είναι ότι οι κορυφαίοι άνθρωποι των κομμάτων είναι περισσότερο frontmen παρά ηγέτες, επειδή δημιουργούν τις πολιτικές τους, αλλά και προσαρμόζουν το αφήγημα του κόμματος με βάση τις δημοσκοπήσεις. Από την άλλη, ηγέτης είναι αυτός που ξέρει πώς να οδηγεί τους πολίτες προς την κατεύθυνση να πραγματοποιήσει το όραμά του για το κράτος και να τους πείσει ότι το όραμά του είναι καλό για το κράτος και τους πολίτες του. Αλλά ηγέτης είναι επίσης αυτός που ξέρει να παίρνει μια απόφαση με την οποία η πλειοψηφία δεν συμφωνεί, ειλικρινά, με πάθος και δημόσια υπερασπίζεται αυτή την απόφαση και προσπαθεί να πείσει την πλειοψηφία για την ορθότητά της. Και τέλος, ηγέτης είναι αυτός που δεν τον νοιάζει αν χάσει ή νικήσει, αρκεί αυτό που κάνει να είναι χρήσιμο για τη χώρα. Αυτός που στήνεται έτσι θα σκοτώσει την απάθεια και θα είναι ο επόμενος Μακεδόνας αρχηγός.

– Μπορεί να ειπωθεί ότι ο Γκρούεφσκι εξακολουθεί να έχει επιρροή όχι μόνο στους υποστηρικτές του Vmrov, αλλά και σε ορισμένους από τους βουλευτές ή στην ηγεσία;

Είναι φυσιολογικό για αυτόν, γιατί οδήγησε με επιτυχία το κόμμα και το κράτος για μεγάλο χρονικό διάστημα, έτσι τα μέλη του VMRO-DPMNE, καθώς και οι δεξιοί ψηφοφόροι, κοιτούν όλο και περισσότερο εκείνη την εποχή με κάποιο είδος νοσταλγίας και συγκρίνετε εκείνη την εποχή με αυτό που ζουν σήμερα. Ξέρετε, ο ψηφοφόρος πάντα συγκρίνει, πώς ζούσε τότε, πώς ζει τώρα, πώς λειτουργούσε το κράτος τότε, πώς λειτουργεί τώρα, και με βάση αυτή την εξατομικευμένη σύγκριση, ο καθένας κρίνει τη δική του κρίση για το ποιον πρέπει να υποστηρίξει και σε ποιον πολιτικό έχει τη μεγαλύτερη υποστήριξη.εμπιστοσύνη.

– Οι τροποποιήσεις του Ποινικού Νόμου έχουν συναντήσει διαφορετικά σχόλια στο κοινό, εσείς ως νομικός πώς τις αξιολογείτε;

Υπήρξε μεγάλη αναταραχή για αυτές τις αλλαγές και αυτός ο σάλος κατέστρεψε τη δυνατότητα μιας λογικής και επαγγελματικής συζήτησης. Είδα μεγάλο αριθμό αναλύσεων εμπειρογνωμόνων, κάποιες θετικές, κάποιες αρνητικές, αλλά το κοινό δεν φαινόταν να θέλει να ακούσει αυτές τις συζητήσεις εμπειρογνωμόνων. Νομίζω ότι ήταν μεγάλο λάθος του τότε Υπουργού Δικαιοσύνης που εισήγαγε μια τόσο ευρεία παράγραφο 5 του εγκλήματος της κατάχρησης υπηρεσιακής θέσης και εξουσίας, η οποία βασικά άφηνε περισσότερο χώρο για πολιτική δίωξη αντιφρονούντων παρά για πραγματική καταπολέμηση του εγκλήματος και της διαφθοράς . Γνωρίζω κάποιους πρώην επιφανείς αξιωματούχους του SDSM που δεν υπέγραψαν τίποτα όσο ήταν υπουργοί και δεν εφάρμοσαν το πρόγραμμά τους, γιατί φοβούνταν το ενδεχόμενο πολιτικής δίωξης βάσει αυτής της πολύ περίφημης παραγράφου 5 του άρθρου 353 του ΚΚ. Απ' ό,τι παρακολουθώ, οι επικρίσεις για αυτές τις αλλαγές στην ΚΕ έχουν κυρίως προσανατολιστεί στο ότι πρόκειται για κάποιο είδος μυστικής αμνηστίας. Είναι γεγονός ότι αυτές οι αλλαγές θα έχουν αντίκτυπο σε συγκεκριμένο αριθμό τρεχουσών και μελλοντικών υποθέσεων, αλλά είναι επίσης γεγονός ότι δεν ισχύουν για όλες τις τρέχουσες ή μελλοντικές περιπτώσεις. Αλλά θα κοίταζα λίγο από άλλη οπτική γωνία, και από άλλη οπτική γωνία, οπότε θα ρωτούσα γιατί αυτές οι διαδικασίες έγιναν για 7 ή 8 χρόνια χωρίς τέλος; Ο λόγος ήταν ότι σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπήρχαν αρκετά στοιχεία για να υποστηρίξουν τις κατηγορίες ή οι υποθέσεις αυτές χειραγωγήθηκαν σκόπιμα για να κερδίσουν κάποιους πολιτικούς βαθμούς από την καθημερινή δίκη επιφανών μελών του VMRO-DPMNE και να κρατήσουν ζωντανό το πολιτικό μήνυμα; μια καμπάνια: «Τα θέλεις πίσω;». Ως δικηγόρος, πιστεύω ότι δεν πρέπει να υπάρχουν εγκλήματα που να ορίζονται με τέτοιο τρόπο ώστε να αφήνουν ευρύ χώρο για πολιτική κακοποίηση, δηλαδή πολιτική δίωξη αντιφρονούντων, αλλά και ότι δεν πρέπει να νομοθετείται η αρχή της ατιμωρησίας, ιδίως στο περίπτωση όπου υπάρχουν στοιχεία ότι κάποιος υπάλληλος πλουτίστηκε παράνομα ως αποτέλεσμα της θέσης που κατείχε, αλλά και ότι δεν θα έπρεπε να επιτρέπεται να εμποδίζει το κράτος και την κανονική του λειτουργία λόγω φόβου δίωξης λόγω λάθους της επιτροπής που πραγματοποίησε προμήθεια.
Διαφορετικά, το δικαστήριο δημιούργησε την εντύπωση στον κόσμο ότι αν ένας υπάλληλος κάνει διαγωνισμό, δωροδοκήσει ή αυξήσει δυσανάλογα την περιουσία του, δεν θα λογοδοτήσει. Αυτό δεν είναι αλήθεια γιατί στον Ποινικό Κώδικα υπάρχουν εγκλήματα που ενοχοποιούν ακριβώς αυτές τις παράνομες πράξεις. Σε όλα αυτά τα εγκλήματα, για τους υπαλλήλους, η σχετική παραγραφή είναι μέχρι 20 έτη και η απόλυτη παραγραφή είναι διπλάσια, πράγμα που σημαίνει ότι δεν παραγράφονται. Από την άλλη πλευρά, η εκτεταμένη δήμευση που εισάγεται με αυτές τις τροπολογίες αποτελεί καλή βάση για τη δήμευση κλεμμένων περιουσιακών στοιχείων, ακόμη και σε περιπτώσεις όπου υπάρχουν νομικά ή πραγματικά εμπόδια για τη διεξαγωγή ποινικής διαδικασίας, κάτι που για μένα είναι πολύ σημαντικότερο, δηλ. πιστεύω ότι για αυτήν Είναι πιο σημαντικό για τους πολίτες και το κράτος να κατασχέσει τα κλεμμένα παρά να βρεθεί κάποιος στη φυλακή και να καταφέρει σε μεγάλο βαθμό να κρατήσει τα κλεμμένα χρήματα.

- Κάποιες άτυπες ομάδες φτάνουν τόσο μακριά στην ανάλυσή τους που πιστεύουν ότι πίσω τους κρύβεται μια προσπάθεια της κυβέρνησης να «βοηθήσει» τον Γκρούεφσκι να περάσει τις συνταγματικές τροποποιήσεις. Είναι αυτό εφικτό?

Δεν έχω τέτοιες πληροφορίες και νομίζω ότι αυτό είναι περισσότερο στη σφαίρα της εικασίας.

- Αυτή η κυβέρνηση, παρά τα όσα έκανε ή όπως λέει, ότι έκανε ένα μεγάλο βήμα μπροστά οικονομικά την περίοδο της υγειονομικής και ενεργειακής κρίσης, φαίνεται ότι δεν καταφέρνει να επιτύχει θετικό αποτέλεσμα στους πολίτες. Γιατί;

Γιατί δεν δουλεύουν αρκετά και γιατί τους απασχολεί περισσότερο η πολιτική παρά η οικονομία. Και από την πολιτική δεν μπορεί να ζήσει ούτε το κράτος ούτε οι πολίτες. Έτσι ήταν όταν έλυναν το πρόβλημα του ονόματος και τώρα είναι ακόμα χειρότερο. Λες και όλοι οι υπουργοί είναι υπεύθυνοι για τις εξωτερικές υποθέσεις. Τι σχέση έχουν οι συνταγματικές τροποποιήσεις με το πρόβλημα της ρύπανσης, τη δυσλειτουργική δημόσια διοίκηση, τους χαμηλούς μισθούς και τις συντάξεις, τον πληθωρισμό και την έλλειψη σχολικών βιβλίων; Τίποτα, αλλά όπως είπα, ο καθένας πολιτικοποιεί περισσότερο από το να κάνει τη δουλειά που εκλέχτηκε.