Διεφθαρμένες υγειονομικές επιθεωρήσεις, ανεπαρκής αριθμός εξειδικευμένων υπηρεσιών για τους πολίτες στη δημόσια υγεία, αριθμός νοσηλευτών κάτω του ευρωπαϊκού μέσου όρου - είναι μόνο ένα μέρος των καταστάσεων που σημειώνονται στη δημόσια υγεία στην τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την πρόοδο της πΓΔΜ.

Αν και η δημόσια υγειονομική περίθαλψη στη χώρα είναι δωρεάν, η χρηματοδότησή της είναι σημαντικά κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ. Το εύρος των υπηρεσιών υγείας και η διαθεσιμότητά τους – ιδίως εξειδικευμένες ιατρικές υπηρεσίες καθώς και η αναλογία νοσηλευτών ανά 100 χιλιάδες κατοίκους είναι κάτω από τον μέσο όρο της ΕΕ.

Το ιατρικό προσωπικό συνεχίζει να εγκαταλείπει τον δημόσιο τομέα υγείας και να πηγαίνει στον ιδιωτικό τομέα ή στο εξωτερικό. Τα ποσά που πρέπει να πληρώσουν οι πολίτες από την τσέπη τους για υπηρεσίες υγείας είναι υψηλά, γεγονός που αποτελεί εμπόδιο στην ίση πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη. Παρά την ύπαρξη εφαρμογής ηλεκτρονικής υγείας, οι οδηγίες παραμένουν στα χαρτιά και η εφαρμογή δεν είναι διαλειτουργική με τα στοιχεία του Ταμείου Ασφάλισης Υγείας, αναφέρεται στην Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη Βόρεια Μακεδονία.

Η έκθεση προσθέτει ότι η υγειονομική περίθαλψη είναι ένα από τα στοιχεία του προϋπολογισμού προς τα οποία ρέει το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων του κράτους, αλλά ότι οι υπηρεσίες επιθεώρησης είναι ευάλωτες στη διαφθορά.

- Δεν υπάρχουν αποτελεσματικά κριτήρια για τον καθορισμό των τιμών των υπηρεσιών υγείας ή των φαρμάκων. Οι διαδικασίες θεραπείας στο εξωτερικό δεν είναι ούτε διαφανείς ούτε αντικειμενικές. Οι περισσότερες από τις δραστηριότητες της στρατηγικής για την καταπολέμηση της διαφθοράς παραμένουν ανεκπλήρωτες. Η ενίσχυση της ακεραιότητας, η ψηφιοποίηση, η καταγραφή περιουσίας – όλα είναι απαραίτητα για την πρόληψη της διαφθοράς στον τομέα της υγείας και της προστασίας των καταναλωτών, αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. 

Αναφέρθηκε επίσης ότι οι νόμοι για τον έλεγχο του καπνού είναι σύμφωνοι με τα πρότυπα της ΕΕ, αλλά δεν εφαρμόζονται – το κάπνισμα είναι ευρέως ανεκτό και δεν τιμωρείται σε εστιατόρια και άλλους κλειστούς χώρους, καθώς και σε δημόσια ιδρύματα και ορισμένες ιατρικές εγκαταστάσεις. Η χώρα δεν έχει ακόμη επικυρώσει το πρωτόκολλο για την εξάλειψη του παράνομου εμπορίου προϊόντων καπνού.

Σε σχέση με τις μολυσματικές ασθένειες, παρά το γεγονός ότι έχει βελτιωθεί το σύστημα αναφοράς συνδρομικών ασθενειών, η συμμόρφωση με τον κανονισμό της ΕΕ παραμένει ελλιπής και η εμβολιαστική κάλυψη για ορισμένες ασθένειες είναι χαμηλή.

Ο αριθμός των μεταμοσχεύσεων ιστών και οργάνων έχει αυξηθεί, αν και το νομικό πλαίσιο δεν είναι ακόμη εναρμονισμένο με αυτό της ΕΕ.

Η χώρα ξεκίνησε την πρώτη εκστρατεία προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού. Αν και ο αριθμός των προληπτικών εξετάσεων για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας διπλασιάστηκε το 2023 και πραγματοποιήθηκε επίσης προσυμπτωματικός έλεγχος για τον καρκίνο του παχέος εντέρου, απαιτείται μια πιο κατανοητή και προληπτική προσέγγιση στον προσυμπτωματικό έλεγχο.

Οι προϋπολογισμοί για σπάνιες ασθένειες έχουν αυξηθεί αλλά δεν επαρκούν για να καλύψουν το κόστος της ιατρικής περίθαλψης για όλους τους εγγεγραμμένους ασθενείς. Η Έκθεση αναφέρει ότι οι προσπάθειες για την καταπολέμηση των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας, ειδικά για τους Ρομά και τους φτωχούς, καθοδηγούνται κυρίως από διεθνείς οργανισμούς και μη κυβερνητικές οργανώσεις και όχι από υγειονομικές αρχές.