Οι καραντίνες κατά τη διάρκεια της πανδημίας του Covid, όπως το κλείσιμο των σχολείων, η ακύρωση αθλητικών δραστηριοτήτων και η υποχρεωτική παραμονή στο σπίτι, προκάλεσαν πρόωρη γήρανση του εγκεφάλου των εφήβων έως και τέσσερα χρόνια, ανακάλυψαν επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτον.

Μια νέα μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Proceedings of the National Academy of Sciences", αποτελεί περαιτέρω απόδειξη ότι οι διαταραχές στην καθημερινή ρουτίνα μπορούν να συμβάλουν στην ανάπτυξη προβλημάτων συμπεριφοράς, στην αύξηση των διατροφικών διαταραχών και στην ανάπτυξη άγχους και κατάθλιψης σε έφηβα κορίτσια και αγόρια, εκθέσεις NBC.

Επιστήμονες στο Ινστιτούτο Έρευνας και Επιστήμης του Εγκεφάλου του πανεπιστημίου ξεκίνησαν τη μελέτη χρησιμοποιώντας μαγνητική τομογραφία το 2018 για να προσδιορίσουν πώς αναπτύχθηκε η δομή του εγκεφάλου 160 εφήβων στην περιοχή του Σιάτλ με την πάροδο του χρόνου. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη, σχεδόν ίσος αριθμός αγοριών και κοριτσιών, ήταν μεταξύ 9 και 19 ετών στην αρχή της μελέτης.

Η επικεφαλής της έρευνας Patricia Kuhl, συνδιευθύντρια του Ινστιτούτου, είπε ότι δεν ήταν σε θέση να παρακολουθήσουν τις σαρώσεις εγκεφάλου μέχρι το 2021 μετά την έναρξη του lockdown για τον Covid το 2020, επομένως άλλαξαν το επίκεντρο της μελέτης για να ανακαλύψουν πώς η απομόνωση επηρέασε τη δομή του εγκεφάλου του έφηβοι.

Μετρώντας το πάχος του εγκεφαλικού φλοιού - το εξωτερικό στρώμα του εγκεφαλικού ιστού που ελέγχει τις λειτουργίες του υψηλότερου επιπέδου, όπως η κρίση και η λήψη αποφάσεων - διαπίστωσαν ότι ο εγκέφαλος των εφήβων γερνούσε πρόωρα - κατά 1,4 χρόνια, ενώ σαρώσεις εγκεφάλου κοριτσιών έδειξαν επιτάχυνση της γήρανσης έως και 4,2 ετών.

Ο εγκεφαλικός φλοιός λεπταίνει φυσικά καθώς γερνάμε. Και το χρόνιο στρες μπορεί να προκαλέσει παρόμοιες αλλαγές στον εγκέφαλο. Αλλά στην περίοδο τριών ετών μεταξύ της πρώτης σάρωσης και της παρακολούθησης, ο εγκεφαλικός φλοιός αραίωσε στους εφήβους πολύ περισσότερο από ό,τι περίμεναν οι ερευνητές.

«Καθώς γερνάμε, η λέπτυνση του φλοιού συνδέεται με λιγότερο χρόνο για γρήγορη επεξεργασία πληροφοριών, λιγότερο ευέλικτη σκέψη και όλα τα άλλα προβλήματα που συνδέουμε με τη γήρανση». «Συνολικά, είδαμε αυτή την επιταχυνόμενη γήρανση σε όλους τους εφήβους που συμμετείχαν στη μελέτη», είπε ο Kuhl.

Η γήρανση του εγκεφάλου είναι πιο έντονη στα έφηβα κορίτσια

Η γήρανση του εγκεφάλου ήταν πιο έντονη στα έφηβα κορίτσια. Οι σαρώσεις έδειξαν ότι η αραίωση ήταν ευρέως διαδεδομένη σε όλο τον εγκέφαλο των κοριτσιών, εμφανιζόμενη σε 30 περιοχές και στα δύο ημισφαίρια και σε όλους τους λοβούς. Στον ανδρικό εγκέφαλο, η αραίωση περιορίστηκε σε δύο μόνο περιοχές, και οι δύο στον ινιακό λοβό, οι οποίες επηρεάζουν την αντίληψη της απόστασης και του βάθους, την αναγνώριση προσώπου και τη μνήμη.

Ο μεγαλύτερος αντίκτυπος στα κορίτσια μπορεί να οφείλεται στις διαφορές στη σημασία της κοινωνικής αλληλεπίδρασης για τα κορίτσια σε σύγκριση με τα αγόρια, σύμφωνα με τον Kuhl. Τα αγόρια συγκεντρώνονται για αθλητισμό και σωματική δραστηριότητα και τα έφηβα κορίτσια τείνουν να βασίζονται σε προσωπικές σχέσεις για συναισθηματική υποστήριξη και ανάπτυξη ταυτότητας.

«Όταν τα κορίτσια και οι γυναίκες είναι αγχωμένες, υπάρχει μια φυσική απόκριση να συγκεντρωθούν και να μιλήσουν για αυτό, όταν απελευθερώνεται η ωκυτοκίνη και άλλοι νευροδιαβιβαστές που νιώθουν καλά», είπε η Δρ Έλεν Ρομ, επικεφαλής της εφηβικής ιατρικής στην κλινική του Κλίβελαντ που δεν συμμετείχε στην έρευνα.

Υπάρχουν μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι για τους «εγκεφάλους πανδημίας»;

Η έρευνα δεν δείχνει ότι η καραντίνα προκάλεσε αλλαγές στον εγκέφαλο. Συγκεκριμένα, οι διαταραχές ψυχικής υγείας αυξάνονταν μεταξύ των παιδιών ακόμη και πριν από την πανδημία του Covid. Αλλά η μελέτη δείχνει ότι η λέπτυνση του φλοιού μπορεί να συνδέεται με αυξημένο άγχος, κατάθλιψη και άλλες διαταραχές συμπεριφοράς.

Μια άλλη μελέτη σάρωσης εγκεφάλου που διεξήχθη το 2022 στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ έδειξε παρόμοιες αλλαγές στο πάχος του φλοιού του εγκεφάλου σε εφήβους κατά τη διάρκεια των περιορισμών στην πανδημία του Covid. Οι ερευνητές του Στάνφορντ συνέκριναν το άγχος και την αναστάτωση που προκαλείται από την πανδημία με παιδικά τραύματα όπως η βία, η παραμέληση και η οικογενειακή δυσλειτουργία.

Ο Kuhl επισημαίνει ότι η πανδημία ήταν μια τραυματική περίοδος για όλους, ειδικά για τους νέους που βιώνουν έντονες αλλαγές στη συναισθηματική και συμπεριφορική τους ανάπτυξη κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου της ζωής τους. Η απομόνωση είχε ακόμη πιο καταστροφικές επιπτώσεις στη συναισθηματική τους υγεία.

«Η πανδημία ήταν δραματική και απροσδόκητη, κατά κάποιο τρόπο δραματική και καταστροφική όχι μόνο για τη σωματική αλλά και για την ψυχική υγεία», κατέληξε ο Kuhl.