Συνέντευξη με τον Erhan Shukri, καλλιτεχνικό διευθυντή και μαέστρο του «Arko»: Η μουσική ξυπνά την ανθρωπιά μέσα μας

Μια αποκλειστική διπλή επετειακή συναυλία με τίτλο «My first 20 in 30» θα πραγματοποιηθεί στις 2 Οκτωβρίου στην αίθουσα της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και Μπαλέτου και εμπνευστής της εκδήλωσης που θα φέρει πολλή μουσική, αγάπη και ανθρωπιά είναι ο μαέστρος Ερχάν. Shukri.
Συμβίωση δύο ορχήστρων με περισσότερους από 70 μουσικούς και παιδική χορωδία, καθώς και η παράσταση μεγάλου αριθμού ειδικών καλεσμένων, θα φέρει η συναυλία «My first 20 at 30», με την οποία ο Erhan Shukri θα γιορτάσει το διπλό ιωβηλαίο του. Η συναυλία θα είναι μια εικονογράφηση της επαγγελματικής μουσικής δραστηριότητας του Shukri, αλλά και μια έκφραση της πλήρους αφοσίωσής του στη μουσική και η ανθρωπιστική διάσταση αποκαλύπτει τον χαρακτήρα, την καρδιά και την ψυχή του.
Με μία συναυλία στις 2 Οκτωβρίου θα γιορτάσετε δύο επετείους - 30 χρόνια καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής δράσης και 20 χρόνια Ορχήστρας Δωματίου Εγχόρδων «Αρκώ». Η τέχνη έχει μια ανθρωπιστική διάσταση. Για ποιο σκοπό προσθέσατε την ανθρωπιστική διάσταση στη συναυλία;
– Η ανθρωπιά είναι κάτι που όλοι κουβαλάμε μέσα μας. Είναι θέμα χρόνου πότε θα ξυπνήσει η επίγνωση και θα της επιτρέψει να αρχίσει να λειτουργεί. Πριν από λίγο καιρό, με εντυπωσίασε ένα βίντεο κλιπ για την έλλειψη αισθητήρων, ταινιών και γλυκομετρητών για παιδιά με διαβήτη και ήταν η αφορμή να αποφασίσω ότι η διπλή ιωβηλαία συναυλία θα είχε ανθρωπιστικό χαρακτήρα. Ελπίζω να υπάρξει ανταπόκριση και με κάθε αγορασμένο εισιτήριο να μπορούμε να βοηθάμε κάθε μήνα την ευάλωτη κατηγορία των οικογενειών που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα. Το 2014 κάναμε και φιλανθρωπική συναυλία για παιδιά με ειδικές ανάγκες και το 2004 μαζί με τη Μαντολίνα Ορχήστρα των Σκοπίων αφιερώσαμε μια φιλανθρωπική συναυλία για τα παιδιά του Βέλες.
Ο εορτασμός των δύο ιωβηλαίων, των 30 χρόνων καλλιτεχνικής και παιδαγωγικής δραστηριότητας και των 20 χρόνων της Ορχήστρας Δωματίου Εγχόρδων «Αρκώ», είναι για μένα το επιστέγασμα κάθε συναυλιακής δραστηριότητας, συνεργασίας με μαθητές, παίζοντας στις δύο ορχήστρες του ΝΟΒ και της Φιλαρμονικής. , καθώς και παίζοντας σε πολυάριθμες ορχήστρες δωματίου που επιμένουν στη χώρα μας. Επιπλέον, αυτό το χρονικό διάστημα έγιναν πολλά ταξίδια με τη μουσική σε όλο τον κόσμο, σε φεστιβάλ και διαγωνισμούς, που επιβεβαίωσαν τη συνολική δουλειά σε όλους τους τομείς. Ως εκ τούτου, αποφάσισα να γιορτάσω και τις δύο επετείους με μια ολονύχτια συναυλία και δεν είναι τυχαίο που η συναυλία έχει τίτλο «My first 20 in 30».

Το πρόγραμμα της συναυλίας είναι πλούσιο και πολύχρωμο. Πώς επιλέξατε τους καλεσμένους που θα εμφανιστούν στη συναυλία;
- Μετά από κάθε συναυλία ακολουθούσε πάντα το ερώτημα: Τι τώρα; Ποια θα είναι η επόμενη συναυλία, ποιο πρόγραμμα να επιλέξω; Ποτέ δεν βιάστηκα να δημιουργήσω μια ποσότητα συναυλιών, πάντα άκουγα την εσωτερική φωνή που κρυφά ψιθύριζε πώς να κανονίσω ένα νέο μωσαϊκό. Δεδομένου ότι αυτή η συναυλία είναι το επιστέγασμα της δουλειάς μου, ήταν αυτονόητο ότι το πρόγραμμα θα είναι και πλατιά χρώματα σε μια παλέτα ζωγραφισμένη με μουσική που θα γεμίσει η Ορχήστρα Δωματίου Εγχόρδων «Αρκώ» και η Ορχήστρα Μαντολίνου «Σκόπια». δύο ορχήστρες με τις οποίες συνεργάζομαι πολλά χρόνια.
Ορισμένοι σολίστ επιβεβαίωσαν τον εαυτό τους γιορτάζοντας οι ίδιοι τις επετείους - καθ. Ο Μιχάιλο Κουφογιανάκης ήταν καθηγητής μου στο FMU, ο γιος του Μομχίλο Κουφογιανάκης ήταν μαθητής μου, η σοπράνο Ivana Zdravkova έπαιξε πολλές φορές σε συναυλίες μου. Είναι ενδιαφέρον ότι ο βαρύτονος Dzemil Redzepi έπαιξε με τον πατέρα μου και την ορχήστρα Μαντολίνου το 2006 και τώρα μετά από τόσα χρόνια έρχεται ξανά στα Σκόπια. Η φιλία ξεκίνησε με την Dobrila Grasheska μέσω άλλων συγκροτημάτων. Η αδερφή μου Merciha Shukri είναι μέρος της δουλειάς μου εδώ και πολλά χρόνια. Κάθε φορά ήθελα να έχω διαφορετικούς σολίστ να παρουσιάζουν ένα νέο όργανο στις συναυλίες μου. Έτσι, και τώρα προς μεγάλη μου χαρά, οι Name Jarkin και Aydin Javash αποδέχθηκαν ανεπιφύλακτα την πρόσκλησή μου να γίνω σολίστ στην ιωβηλαία συναυλία μου. Μια τυχαία συνάντηση με τον αριστοτεχνικό μας ηθοποιό Nikola Ristanovski γέννησε την ιδέα ότι θα έπρεπε επίσης να παίξει εκείνο το βράδυ. Χαίρομαι ιδιαίτερα που ο πατέρας μου Ramadan Shukri, ο ντογιέν της μουσικής του μαντολίνου, θα είναι ο αγαπημένος μου ειδικός καλεσμένος, καθώς με ενέπνευσε να συνεργαστώ με ορχήστρες.
Ποιες ήταν οι αντιδράσεις των συμμετεχόντων όταν έλαβαν την πρόσκληση να εμφανιστούν στη συναυλία;
- Προς μεγάλη μου χαρά, όλοι δέχτηκαν ανεπιφύλακτα να δώσουν παράσταση στη συναυλία. Τους άρεσε η ιδέα και το concept της συναυλίας και ήταν τιμή μου να το αποδεχτώ. Επικοινωνήσαμε με κάποιους σολίστ για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα για την απόδοσή τους, δεδομένων των συνεχών δεσμεύσεών τους. Αλλά σε κάθε περίπτωση, η ίδια η διαφορετικότητα της συναυλίας ήταν μια μεγάλη πρόκληση για να αποδεχτούν και να λάβουν μέρος σε αυτή τη συναυλία. Όταν έμαθαν ότι θα έκανα μια συμβίωση δύο ορχήστρων με περισσότερους από 70 μουσικούς και μια παιδική χορωδία, έμειναν έκπληκτοι από το εύρος της συναυλίας.

Οι επέτειοι αυτού του διαμετρήματος αναπόφευκτα ξυπνούν μνήμες από την αρχή. Πότε και με ποιο όργανο ξεκινήσατε προσωπικά να παίζετε μουσική;
– Φυσικά, αναπόφευκτα προκύπτουν αναμνήσεις. Θυμάμαι πολύ καλά όταν το 1993, ως τριτοετής φοιτητής στο FMU, άρχισα να παίζω στην ορχήστρα του ΝΟΒ και έκανα τα πρώτα μου βήματα σε μια επαγγελματική ορχήστρα, μαθαίνοντας αυτή την τέχνη για μια καλή 14ετία. Την ίδια χρονιά άρχισα να βοηθάω τον πατέρα μου στην Ορχήστρα Μαντολίνων, η οποία μου άνοιξε μεγάλες πόρτες να αγαπήσω τη δουλειά με ορχήστρες και με ενθάρρυνε ώστε μετά από τρεις δεκαετίες να μπω στην καλλιτεχνική σκηνή με σοβαρά έργα.
Και η αρχή μου; Ξεκίνησε σε ηλικία 4 ετών, όταν κρατούσα την άκρη του φιόγκου του πατέρα μου ενώ έκανε κοντραμπάσο και σκέφτηκα ότι ανά πάσα στιγμή θα κόψουμε το κοντραμπάσο. Αλλά ήδη από την ηλικία των 9 άρχισα να μελετώ το μητρικό μου όργανο - το βιολί, που μου έδωσε τον πιο όμορφο διαλογισμό στη ζωή μου. Σε ηλικία 12 ετών, άρχισα να παίζω κιθάρα στην ορχήστρα μαντολίνων του πατέρα μου και παίζοντας σε αυτή την ορχήστρα μου έφερε όμορφες αναμνήσεις με πολλά ταξίδια και συναναστροφές, που διεύρυναν τους ορίζοντές μου.
Προέρχεστε από μουσική οικογένεια και ο πατέρας και η αδερφή σας, Ramadan Shukri και Merciha Shukri, είναι μεταξύ των συμμετεχόντων στην ιωβηλαία συναυλία. Ποια ήταν η επιρροή τους στη μουσική σας δραστηριότητα;
– Χαίρομαι πολύ που ο πατέρας μου και η αδερφή μου θα εμφανιστούν. Ο πατέρας μου είναι ο «ένοχος» της αγάπης μου για τα σύνολα, οπότε ανυπομονώ να τον έχω μαζί μου στη σκηνή. Ξέρουμε ότι έχει ανεβάσει το ερασιτεχνικό μαντολίνο παίζοντας σε υψηλό επαγγελματικό επίπεδο, ενώ η αδερφή μου με το αριστοκρατικό της όργανο -την άρπα, θα μας εξευγενίσει με τους ωραίους ήχους της.
Η επιρροή είναι αμοιβαία, γιατί η καθημερινή μας επικοινωνία είναι αποκλειστικά μουσική, ζούμε για τη μουσική, και ζει και μέσα από εμάς. Οι εποικοδομητικές διαβουλεύσεις, οι κριτικές και οι προτάσεις είναι πάντα καλοπροαίρετες στην υπηρεσία του ωραιότερου νέκταρ των θεών – της μουσικής. Οφείλω όμως να ομολογήσω ότι ο πατέρας μου ήταν πάντα το είδωλό μου και γι' αυτό με παρακίνησε και με ενέπνευσε να συνεργαστώ με ορχήστρες.

Το όργανο βιολί έχει σημαντικό ρόλο στην παιδαγωγική δραστηριότητα, και η δουλειά με την ορχήστρα μαντολίνου έχει επίσης μεγάλη σημασία στις δραστηριότητές σας. Τι σας παρακινεί και σας δίνει τη δύναμη να αφοσιωθείτε και στις δύο δραστηριότητες;
- Το ένα συνδέεται με το άλλο, γιατί είναι κατά βάση μια παιδαγωγική δραστηριότητα με τοποθέτηση και πραγμάτωση στον πολιτισμό, δηλαδή παρουσίαση του καλλιτεχνικού χώρου. Δουλεύω ως δασκάλα βιολιού και μουσικής δωματίου εδώ και 29 χρόνια και τα παιδιά είναι η πιο αγνή ανθρώπινη ενέργεια από την οποία μαθαίνω πολλά. Η χαρά είναι μεγαλύτερη όταν καταφέρνουν να τοποθετηθούν κάπου εκτός Μακεδονίας συνεχίζοντας τις προπτυχιακές τους σπουδές και η ικανοποίηση είναι ακόμη μεγαλύτερη όταν σε ξεπερνούν με την επιτυχία τους και εσύ ως δάσκαλός τους θα μάθεις κάτι νέο από αυτούς.
Το μαντολίνο είναι ένα ενδιαφέρον φαινόμενο που είναι αθεράπευτα μεταδοτικό, που δημιουργεί μια μαγεία που δεν μπορείς να αντισταθείς, που σε μεθάει και σε παρασύρει ακόμα πιο βαθιά, κατακτώντας σε μέχρι το τελευταίο άτομο με όλη την ομορφιά και όλες τις αισθήσεις. Πρέπει να αναφέρω και το εξής, δυστυχώς η μουσική του μαντολίνου πεθαίνει στη χώρα μας, αλλά προσπαθούμε να διατηρήσουμε αυτή την παράδοση που υπάρχει για περισσότερες από έξι δεκαετίες και πρέπει να παραδεχτούμε ότι υπάρχει ένα δικαιολογημένο και διαρκές εθνικό συμφέρον για τη χώρα μας. Αυτός είναι ένας από τους λόγους συνεργασίας με την Ορχήστρα Μαντολίνων.
Και το βιολί... όταν δημιουργείς τον δικό σου συνάδελφο από μικρός, είναι πάντα κίνητρο να συνεργαστείς με ένα ταλαντούχο παιδί και να το καθοδηγήσεις σωστά στη μουσική κατεύθυνση.
Για ποιο σκοπό ιδρύθηκε η ορχήστρα δωματίου εγχόρδων «Αρκώ» πριν από 20 χρόνια και τι σημαίνει το όνομά της;
- Ο "Arko" γεννήθηκε και ξεκίνησε στην τάξη όπου εργάζομαι, στο DMBUC "Ilija Nikolovski - Luj". Για να ενδιαφέρω τους μαθητές μου, τους διοργάνωσα αυθαίρετα μαθήματα μουσικής δωματίου, τα οποία ερωτεύτηκαν αμέσως και δεν ήθελαν να φύγουν από το σχολείο για ώρες. Ήταν μια γενιά των πρώτων μου μαθητών που συνέχισαν τις σπουδές τους σε άλλα λύκεια, αλλά η επιθυμία για μουσική δωματίου παρέμενε. Κάλεσαν και ήθελαν να παίξουν. Μετά από ένα ταξίδι στην Κορέα, το 2003 τα μάζεψα και άρχισε να γράφεται η ιστορία του «Arko». Το «Arko» ήταν πάντα ανοιχτό σε όλους όσους ήθελαν να παίξουν, αλλά ασχολούνται με άλλη επαγγελματική δραστηριότητα. Αν και με το πέρασμα των χρόνων το "Arko" έχει εξελιχθεί σε μια ώριμη ορχήστρα δωματίου στην οποία παίζουν αγαπητοί συνάδελφοι από τη Φιλαρμονική, την Ορχήστρα NOB, DMBUC "Ilia Nikolovski - Luj". Το «Arko» θα έχει πάντα και την ερασιτεχνική βάση και την επαγγελματική σοβαρή ερμηνεία. Παρεμπιπτόντως, το «Arko» αντιπροσωπεύει μια μουσική έκφραση, δηλαδή έναν τρόπο παιξίματος εγχόρδων - «με τόξο».

Το πρόγραμμα των συναυλιών σας έχει μουσική για τα γούστα όλων - κλασική, άριες όπερας, μπαλέτο, κινηματογραφική μουσική, φλαμένκο, ροκ, λάτιν, μέσα από την Ανατολή έως τη μακεδονική φολκλόρ. Τι είναι απαραίτητο για να μετακινηθείτε εύκολα από το ένα είδος μουσικής στο άλλο;
- Περνώντας τα χρόνια, συνειδητοποίησα ότι όλα τα είδη οδηγούν σε έναν μόνο στόχο, τη ροή στον ίδιο χώρο, και αυτός είναι η μουσική. Η όμορφη μουσική επιλογή, ανεξάρτητα από το είδος που φέρει, αρέσει σε όλους. Όπως αναφέρατε στην ερώτησή σας, μουσική για τα γούστα του καθενός, κάθε φορά στις συναυλίες μου το θέμα είναι διαφορετικό, το μήνυμα είναι ειλικρινές και ξεκάθαρο, γιατί πρώτα από όλα για μένα είναι πρόκληση να κάνω κάτι νέο, διαφορετικό από το προηγούμενο και να παραμείνει πρωτότυπο στην καλλιτεχνική του έκφραση. Γι' αυτό και η ικανοποίηση γεμίζει χαρά όταν το κοινό φεύγει με το χαμόγελο στα χείλη μετά τη συναυλία. Η έμπνευση και η φαντασία δημιουργούν μόνο ομορφιά που είναι αναγνωρίσιμη σε κάθε καρδιά.
Αναφέραμε παραπάνω την ανθρωπιστική διάσταση της τέχνης. Τι είναι αυτό που μπορεί να ειπωθεί με μουσική που δεν εξηγείται με λόγια;
- Στις δημιουργικές μου στιγμές δημιουργήθηκε και μουσική, μουσική που, προς το παρόν, κάθεται στο συρτάρι μου, οπότε ελπίζω κάποια μέρα να τη μοιραστώ με το κοινό. Πολλές φορές με έχουν ρωτήσει γιατί δεν γράφεις στίχους, γιατί μόνο μουσική; Για μένα προσωπικά, μεγαλύτερη έκφραση, μεγαλύτερη διαύγεια, μεγαλύτερο βάθος και συναίσθημα ξυπνούσε πάντα αποκλειστικά η μουσική που δεν περιλαμβάνει λέξεις. Φυσικά δεν υποτιμώ τη λέξη, αλλά νομίζω ότι η μουσική έχει ένα βάθος, που λέει περισσότερα από κάθε προφορικό λόγο, προκαλεί ένα πιο λεπτό συναίσθημα και διάθεση. Η μουσική μπορεί να αναπτύξει μια παγκόσμια φαντασία σε οποιονδήποτε με χιλιάδες λέξεις που αποτελούν μέρος αυτής της ηχητικής δόνησης. Και γι' αυτό νομίζω ότι η ανθρωπιά που κουβαλάμε μέσα μας είναι στενά συνδεδεμένη με τη μουσική και μόνο μέσα από τη μουσική μπορεί να γίνει όλο και πιο συνειδητοποιημένο το ανθρώπινο μέρος μέσα μας. Η ανθρωπιά και η μουσική είναι ανοιχτά, ξεκάθαρα και ειλικρινή.

Με ποιο μήνυμα θα προσκαλούσατε το κοινό στην επετειακή συναυλία σας;
- Η όμορφη μουσική είναι το καλύτερο φάρμακο για όλους μας. Ελπίζω όλοι όσοι αποφασίσουν να έρθουν στην επετειακή μου συναυλία θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν την επιλογή του προγράμματος, που όπως είπαμε είναι για το γούστο όλων. Η μουσική σε ευαισθητοποιεί, αλλά και σε διαφωτίζει. Η μουσική ξυπνά την ανθρωπιά μέσα μας. Η συναυλία μας έχει ανθρωπιστικό χαρακτήρα για παιδιά με διαβήτη. Ας δείξουμε την ανθρωπιά μας και ας βοηθήσουμε για μια στιγμή ευάλωτες οικογένειες για τα παιδιά τους που δεν έχουν ακόμη αντιμετωπίσει τις προκλήσεις της καθημερινότητας. Ας τους αναγκάσουμε για λίγο ένα ζεστό χαμόγελο και χαρά.
(Η συνέντευξη δημοσιεύτηκε στο "Kulturen Pechat" με αριθμό 198, στην έντυπη έκδοση της εφημερίδας "Sloboden Pechat" στις 30.09-01.10.2023)