Μπιλιάνα Λοτέσκα είναι νηπιαγωγός εδώ και 30 χρόνια και με αυτή την εμπειρία και την έμπνευση που πηγάζει από την αφοσιωμένη δουλειά της με παιδιά προσχολικής ηλικίας, έγινε η συγγραφέας του πρώτου διαδραστικού εικονογραφημένου βιβλίου για παιδιά «Κίτρινες Κάλτσες». Και θα υπάρξουν περισσότερα...

Πρώτα απ 'όλα, σας συγχαίρω για τις δύο γιορτές: τρεις δεκαετίες της δουλειάς σας ως παιδαγωγός στο νηπιαγωγείο "Detska radost" και το έργο του συγγραφέα - το διαδραστικό εικονογραφημένο βιβλίο "Yellow Socks". Πόσο καιρό σκέφτεσαι το εικονογραφημένο βιβλίο;

- Σας ευχαριστώ! Πραγματικά αφορμές για να γιορτάσουμε και, για μένα, πολύ σημαντικές. Το πρώτο είναι κάτι στο οποίο βρέθηκα, η δουλειά μου περιέχει όλα όσα αγαπώ πάρα πολύ - τα παιδιά, και ταυτόχρονα είναι ένα μέρος όπου μπορώ να εκφράσω όλη μου τη δημιουργικότητα, όλη τη ζεστασιά και την αγάπη μου. Μάλιστα, ξυπνάω το παιδί μέσα μου πέντε μέρες την εβδομάδα και, παράλληλα, προσπαθώ να φέρω χαρά στα παιδιά της παρέας μου. Η δουλειά μου φέρνει χαμόγελα και κάθε μέρα που περνάω στο νηπιαγωγείο με τα παιδιά είναι νέα και ενδιαφέρουσα. Και η δεύτερη ευκαιρία είναι μέρος της πρώτης, καθώς η καθημερινή δημιουργικότητα είναι και το γράψιμο για παιδιά. Χάρη στη "Libby", μέρος των "Εκδόσεων Ars Lamina" και στη συντάκτρια και συγγραφέα Olivera Čorveziroska, που συνέβαλε στο να μην μείνει το χειρόγραφό μου σε φάκελο στο φορητό υπολογιστή μου, καθώς και στις δύο κόρες μου Bisera και Denica και στον σύζυγό μου, που στήριξαν και επευφημούσαν τις «Κίτρινες Κάλτσες» μαζί μου. Όσο κι αν δουλεύω με παιδιά, σκέφτομαι εδώ και πολύ καιρό αυτό και τα άλλα χειρόγραφα εικονογραφημένων βιβλίων μου. Αυτό σημαίνει ότι η ωρίμανση και η δημιουργικότητα μέσα μου συμπληρώθηκαν παράλληλα και σε αυτό, φυσικά, είχα τη μεγαλύτερη βοήθεια από τα παιδιά, τους μελλοντικούς ωφελούμενους των «Κίτρινων Κάλτσων».

Ως αποτέλεσμα των εμπειριών μου, εκτός από αυτό το εικονογραφημένο βιβλίο, περιμένω να εκδοθούν στο «Ars Lamina» άλλα τρία σχετικά εικονογραφημένα βιβλία, τα οποία φέρνουν νέα, ενδιαφέροντα και διαδραστικά παραδείγματα και καθιστούν δυνατή την πραγματοποίηση παραστάσεων κουκλοθέατρου, θεατρικών παραστάσεων και μια σειρά από κινούμενα σχέδια μετά από αυτούς.ταινίες.

Τι σημαίνει «διαδραστικό εικονογραφημένο βιβλίο», πώς και με ποιους είναι διαδραστικό;

- Το εκπαιδευτικό μου έργο μού έδειξε ότι ένα εικονογραφημένο βιβλίο ως το πρώτο βιβλίο που συναντά ένα παιδί πρέπει να πληροί τρεις προϋποθέσεις, να το ιντριγκάρει για το τι περιέχει το εικονογραφημένο βιβλίο, να δώσει στους γονείς την ευκαιρία να εργαστούν με τα παιδιά και να οι εκπαιδευτικοί να προσφέρουν δραστηριότητες όπως αφήγηση ιστορίας, δραματοποίηση του κειμένου και εικονογράφηση των χαρακτήρων και τέλος ένα εργαστήριο με τα παιδιά εμπνευσμένα από το εικονογραφημένο βιβλίο. Το παιδί ακούει, ο γονιός ή/και ο δάσκαλος διαβάζει, ερμηνεύει το κείμενο - μαζί με τα παιδιά κάνει μια δραματοποίηση και οργανώνει ένα μάθημα ζωγραφικής. Αυτή η τριάδα στοχεύει να εμπλουτίσει τη γνώση και τον κόσμο του παιδιού με πολύ συγκεκριμένα ζώα και αντικείμενα και να εξάγει από αυτά εκείνες τις διαδικασίες που επηρεάζουν τη γνώση του για τον κόσμο και την ανάπτυξή του. Έτσι, μέσα από το εικονογραφημένο βιβλίο έχω επικοινωνία σε τρία επίπεδα: γλωσσικό, καλλιτεχνικό και ψυχολογικό, μέσα από την ιστορία και τις δραστηριότητες του εικονογραφημένου βιβλίου. Γι' αυτό το εικονογραφημένο βιβλίο μου "Yellow Socks" στο δεύτερο μέρος προσφέρει αυτά τα διαδραστικά στοιχεία με επιπλέον εκμάθηση γρήγορων λέξεων, γρίφων και, με δημιουργική προσέγγιση, τα προσφερόμενα αντικείμενα με σκέψη, ώστε τα παιδιά να τα συνδέσουν όπου ταιριάζει.

Φυσικά, η πολυετής εμπειρία παίζει σημαντικό ρόλο στην κατανόηση της παιδικής ψυχής, αλλά θεωρώντας ότι η έμφαση στο βιβλίο δίνεται στην έκφραση των συναισθημάτων μέσω των χρωμάτων, συμβουλευτήκατε και την ψυχολογική βιβλιογραφία;

- Κατέληξα σε αυτή τη γνώση εργασίας ακολουθώντας ενεργά επαγγελματική βιβλιογραφία από την ψυχολογία και τη θεωρία των χρωμάτων, αλλά και από τις εκπαιδεύσεις που ακολούθησα στη χώρα μας και στο εξωτερικό. Εδώ μάλιστα μιλάμε για το εικονογραφημένο βιβλίο ως εργαλείο που δεν χρησιμεύει μόνο στην καθημερινή εργασία του παιδαγωγού, αλλά θα πρέπει να είναι εργαλείο και για τους γονείς. Γνωρίζω ότι οι γονείς σε μια μεταβατική περίοδο έχουν ελάχιστες ευκαιρίες να είναι περισσότερο και πιο δημιουργικά με τα παιδιά τους, επομένως αυτού του είδους οι δημοσιεύσεις επιτρέπουν να καλυφθεί δημιουργικά αυτό το κενό. Προσπάθησα να δημιουργήσω έναν νέο χώρο στον οποίο τα παιδιά θα λάβουν τη γνώση και τις αξίες των χρωμάτων που μας περιβάλλουν. Γι' αυτό, αποφάσισα ότι το εικονογραφημένο βιβλίο "Κίτρινες κάλτσες" θα ήταν μια αφετηρία από την οποία τα παιδιά θα μάθουν την έννοια όχι μόνο των χρωμάτων, αλλά και των συναισθημάτων και θα δώσει τη δυνατότητα στους γονείς, με τη βοήθεια διαφόρων αντικειμένων ή συγκεκριμένα με χρωματιστές κάλτσες, ότι η γνώση για να το καθορίσει. Στόχος μου είναι αυτό να γίνει ένα κίνημα στο οποίο οι κάλτσες που φοράμε, η κορδέλα στα μαλλιά μας, μας λένε εκ των προτέρων ποια είναι η ψυχολογική κατάσταση του παιδιού ή του ενήλικα. Αυτή είναι μια νέα ψυχολογική προσέγγιση, με αυτό που φοράμε να στέλνουμε ένα μήνυμα σε όσους αλληλεπιδρούμε.

Διαφέρουν πολύ τα σημερινά παιδιά από τις προηγούμενες γενιές, όπως πολλοί υποστηρίζουν. Είναι η εμπειρία σας έτσι;

- Γενιά από γενιά διαφέρει μόνο σε ένα πράγμα: στην απόκτηση εκτεταμένων γνώσεων και σχέσεων που υπαγορεύονται από πολλούς εξωτερικούς παράγοντες που εισέρχονται στις οικογένειες με ελεγχόμενο ή ανεξέλεγκτο τρόπο. Αν οι προηγούμενες γενιές είχαν τα παιχνίδια εξωτερικού χώρου, με φυσικά υλικά, αυτές οι γενιές με τη σειρά τους έχουν εκπαιδευτικά παιχνίδια σε tablet. Σε κάθε γενιά δίνονται ευκαιρίες να μάθει κάτι περισσότερο από την προηγούμενη και με αυτόν τον πλούτο να προχωρήσει πιο γρήγορα. Ωστόσο, το ίδιο πράγμα είναι σημαντικό για κάθε γενιά – όσο περισσότερο επενδύουμε (εκπαιδευτές, γονείς), τόσο περισσότερο αυτά (τα παιδιά) θα είναι καλά και επιτυχημένα. Κάθε γενιά άφησε μια όμορφη ανάμνηση μέσα μου για να μπορώ να τους θυμάμαι και να χαίρομαι για αυτούς, και να με θυμούνται και να με κάνουν χαρούμενη με τις επιτυχίες της ζωής τους. Χαίρομαι ιδιαίτερα που τους ξανασυναντώ, τώρα ως δασκάλα των παιδιών τους, και είναι ενδιαφέρον ότι αγόρασαν το εικονογραφημένο βιβλίο «Κίτρινες κάλτσες» και το διαβάζουν στα παιδιά τους.

Παρατηρείτε αλλαγές στα παιδιά μετά τη διετία της πανδημίας, που προϋποθέτει η εκπαιδευτική διαδικασία να γίνεται κυρίως χωρίς σωματική επαφή, κυρίως μέσω Διαδικτύου;

- Ευχαριστώ για την ερώτηση, γιατί μου δίνετε την ευκαιρία να πω αυτό που μέχρι τώρα δεν είναι γνωστό στο κοινό μας. Δηλαδή, εμείς οι εκπαιδευτικοί μόλις είχαμε τελειώσει την εκπαίδευση για την κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη στα παιδιά, όταν ξέσπασε απροσδόκητα η πανδημία του Covid-19. Σε αντίθεση με άλλες δραστηριότητες, εμείς στα νηπιαγωγεία κάναμε ένα διάλειμμα στην κορύφωση των έξι μηνών (ενώ το διάλειμμα στα σχολεία κράτησε περισσότερο) και συνεχίσαμε την κανονική μας εργασία, ναι, με μειωμένο αριθμό παιδιών, αλλά αυτή τη φορά εμπλουτισμένοι με τις νέες μας γνώσεις . Η πανδημία μας έπιασε στα νηπιαγωγεία όπως όλους και ούτε είχαμε ακούσει για τέτοια νέα κατάσταση, ούτε ήμασταν έτοιμοι να δουλέψουμε με παιδιά. Στους έξι μήνες προσπαθήσαμε να βρούμε νέες ψυχολογικο-παιδαγωγικές μεθόδους εργασίας με παιδιά σε αυτές τις συνθήκες και νομίζω ότι το πετύχαμε ακριβώς με τη νέα γνώση. Καταφέραμε να βρούμε έναν δημιουργικό τρόπο για να κάνουμε τα παιδιά να φορούν μάσκες και να κάνουν δραστηριότητες εξ αποστάσεως ενδιαφέροντα και διασκεδαστικά. Και για όσα παιδιά έμειναν στο σπίτι, μοιραστήκαμε δραστηριότητες, παιχνίδια και ιστορίες στην ιστοσελίδα του νηπιαγωγείου. Οι γονείς μπορούσαν να τις πραγματοποιήσουν με τα παιδιά τους στο σπίτι τους.

Μέρος της πλούσιας εμπειρίας σας είναι η εργασία με παιδιά μεταναστών από 3 έως 10 ετών. Σε τι διαφέρουν αυτά τα παιδιά, έχουν περισσότερα ψυχολογικά προβλήματα και πώς τα ξεπερνούν;

– «Γεια σου, σε περίμενα!» Αυτά τα παιχνίδια μαζί σου είναι το πιο όμορφο πράγμα στην εποχή μου και εδώ που ζούμε τώρα!». Όταν σε υποδέχονται τέτοια λόγια από κάποιον που η ζωή του άλλαξε από τη μια μέρα στην άλλη και είναι μόνο παιδί, κανείς δεν μπορεί να μείνει αδιάφορος και εγώ, από την άλλη, επένδυσα ακόμα περισσότερα για να συνεχίσω και να προστατεύσω την ανάπτυξη των παιδιών μεταναστών. Στα εργαστήρια που συνειδητοποίησα στα κέντρα αναδοχής όπου τοποθετούνταν οι μετανάστες, δούλεψα με παιδιά ηλικίας 3 έως 14 ετών.

Δεδομένου ότι όλα τα παιδιά στις ομάδες ήταν με πληγωμένη καρδιά και μετανάστες από μικρή ηλικία, προσπάθησα να ξεπεράσω τον ασυνείδητο φόβο μέσα τους βρίσκοντας περιεχόμενο που πιστεύω ότι λειτούργησε θετικά για να απαλλαγούμε από τον φόβο, να ξεχάσω τον γολγοθά του ταξιδιού. να χαρούν με τους γονείς τους και να συνειδητοποιήσουν ότι είμαστε φίλοι τους εδώ και ότι κάνουμε ό,τι καλύτερο μπορούμε για να κάνουμε τις συνθήκες για να μεγαλώσουν ευνοϊκές και αξέχαστες. Πραγματοποίησα τις δραστηριότητες στα αγγλικά και ήταν ενδιαφέρον ότι οι μεγαλύτεροι μιλούσαν πολύ καλά και με βοήθησαν μεταφράζοντας αυτά που έλεγα στους νεότερους.

Και τέλος, λαμβάνοντας υπόψη τη συμμετοχή σε πολλά διεθνή προγράμματα, πώς αξιολογείτε την ποιότητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας στη Μακεδονία σε σχέση με άλλες χώρες; Σε τι υστερούμε και σε τι πλεονεκτούμε;

- Η πΓΔΜ έχει ένα εξαιρετικό πρόγραμμα για την πρώιμη παιδική ανάπτυξη και με την προσθήκη των δύο ενοτήτων - κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη, μάθηση μέσω του παιχνιδιού και κονστρουκτιβισμός, νομίζω ότι οι καλές πρακτικές μας για την ενθάρρυνση της πρώιμης μάθησης και ανάπτυξης συμβάλλουν τεράστια στη δημιουργία ποιοτικής εκπαιδευτικής διαδικασίας. Ίσως σε ένα μικρό μέρος να υστερούμε σε σχέση με την εργασία στα νηπιαγωγεία σε αρκετές χώρες, όπως, για παράδειγμα, στον αριθμό των παιδιών στις ομάδες, στον αριθμό των δασκάλων στις ομάδες, αλλά είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι μέχρι τώρα στην εκπαιδευτική δουλειά σε ψυχολογική-παιδαγωγική και μεθοδική δουλειά είμαστε στο επίπεδό τους, έστω και λίγο πιο πάνω. Οι εκπαιδευτικοί σε ορισμένες από τις χώρες διαφέρουν σημαντικά από τη δική μας όσον αφορά την κοινωνική θέση, δηλαδή, έχουν μια πραγματική και αξιοπρεπή θέση στην κοινωνία και ανταμείβονται πολύ περισσότερο από εμάς.

Τέλος, θα τελείωνα με τον Kahlil Gibran, ο οποίος στο «The Prophet» μοιράζεται ένα κομμάτι σοφίας για τα παιδιά: «Μπορείς να τους δώσεις αγάπη, αλλά όχι τις σκέψεις σου, γιατί έχουν τις δικές τους σκέψεις. Είστε το τόξο από το οποίο τα παιδιά σας πετούν σαν ζωντανά βέλη προς το μέλλον».