Η Λιθουανία, η Λετονία και η Εσθονία άρχισαν να αποσυνδέονται από το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας και να συνδέονται με το ευρωπαϊκό σύστημα σήμερα. Αυτή η διαδικασία ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια και έγινε επείγουσα μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Οι τρεις χώρες της Βαλτικής, πρώην σοβιετικές δημοκρατίες και μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ από το 2004, αποχωρίζονται από το ρωσικό δίκτυο, με το οποίο συνδέονται από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, για να εμποδίσουν τη Μόσχα να το μετατρέψει σε όπλο εναντίον τους.

«Μπορώ να επιβεβαιώσω ότι η διαδικασία διακοπής λειτουργίας ξεκίνησε στις 6:00 π.μ.», δήλωσε ο Matas Noreika, εκπρόσωπος του εθνικού φορέα εκμετάλλευσης ηλεκτρικού δικτύου της Λιθουανίας, Litgrid.

Ο Λιθουανός υπουργός Ενέργειας Ζυγμάντας Βαϊκούνας είπε ότι αυτό στερεί από τη Ρωσία την ευκαιρία να χρησιμοποιήσει το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας ως εργαλείο για γεωπολιτικό εκβιασμό.

Μέσω του δικτύου X, η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Kaia Kallas, πρώην πρωθυπουργός της Εσθονίας, χαιρέτισε τη «νίκη της δημοκρατίας».

Επίσημοι εορτασμοί για τον χωρισμό από το ρωσικό δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας προγραμματίζονται σε τρεις χώρες.

Η Λετονία θα κόψει φυσικά το καλώδιο ρεύματος που τη συνδέει με τη Ρωσία σήμερα και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει προγραμματιστεί να συμμετάσχει σε τελετή με τους ηγέτες της Βαλτικής την Κυριακή στο Βίλνιους της Λιθουανίας.

«Είμαστε έτοιμοι», ανακοίνωσε στο δίκτυο Χ ο πρωθυπουργός της Λιθουανίας Γκιντάουτας Παλούκας, χαιρετίζοντας την έναρξη μιας νέας εποχής ενεργειακής ανεξαρτησίας για τις τρεις χώρες.

Η διαδικασία διήρκεσε αρκετά χρόνια λόγω πολυάριθμων τεχνολογικών και οικονομικών προβλημάτων και της ανάγκης διαφοροποίησης της προσφοράς στο μεταξύ, μέσω υποθαλάσσιων καλωδίων.

Η αλλαγή έγινε επείγουσα μετά την έναρξη της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, η οποία αύξησε τους φόβους μεταξύ των χωρών της Βαλτικής ότι ήταν ο επόμενος στόχος της Μόσχας.

Έκτοτε, οι τρεις χώρες έχουν σταματήσει να αγοράζουν ρωσικό φυσικό αέριο και ηλεκτρική ενέργεια, αλλά τα δίκτυά τους ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν συνδεδεμένα με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία και η ρύθμιση ελέγχεται από τη Μόσχα.

Συνέχισαν να εξαρτώνται από τη Ρωσία για σταθερή παροχή ηλεκτρικής ενέργειας, ειδικά για τη βιομηχανία.

Μετά την αποσύνδεση των χωρών της Βαλτικής από το ρωσικό δίκτυο, θα λειτουργήσουν απομονωμένα για 24 ώρες για να δοκιμάσουν τη συχνότητα των δικτύων τους.

Στη συνέχεια, για 24 ώρες, το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας της Βαλτικής θα λειτουργεί ανεξάρτητα και την Κυριακή θα συνδεθεί με τα ηπειρωτικά ευρωπαϊκά και σκανδιναβικά δίκτυα μέσω Φινλανδίας, Σουηδίας και Πολωνίας.

Οι αρχές προειδοποίησαν ότι μπορεί να υπάρξουν προβλήματα.

Το τμήμα ασφαλείας της Λιθουανίας εκτίμησε ότι ενδέχεται να υπάρξουν επιχειρήσεις κατά των υποδομών ζωτικής σημασίας, κυβερνοεπιθέσεις και εκστρατείες παραπληροφόρησης.

Η πολωνική εταιρεία PSE ανακοίνωσε την αποστολή ελικοπτέρων και drones για την παρακολούθηση της σύνδεσης με τη Λιθουανία.

Ο πρόεδρος της Λετονίας Έντγκαρς Ρίνκεβιτς δήλωσε στο δημόσιο τηλεοπτικό δίκτυο LTV1 ότι, αν και οι τρεις χώρες είναι πλήρως προετοιμασμένες, δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο προβοκάτσιων.

Στην Εσθονία, αστυνομία και εθελοντές θα βρίσκονται σε βασική ηλεκτρική υποδομή μέχρι το επόμενο Σαββατοκύριακο, λόγω του κινδύνου δολιοφθοράς.

Αρκετά υποβρύχια καλώδια τηλεπικοινωνιών και ενέργειας έχουν υποστεί ζημιές στη Βαλτική Θάλασσα τους τελευταίους μήνες και ειδικοί και πολιτικοί κατηγόρησαν τη Ρωσία ότι διεξάγει υβριδικό πόλεμο, κάτι που η ίδια αρνήθηκε.

Συνολικά επενδύθηκαν 1,6 δισ. ευρώ στο έργο συγχρονισμού σε αυτές τις τρεις χώρες και την Πολωνία.

Ο Πρόεδρος της Λιθουανίας Gitanas Nauseda διαβεβαίωσε ότι οι άνθρωποι δεν θα αισθανθούν αλλαγές, ούτε στους λογαριασμούς τους ούτε στην προμήθεια τους.

Όταν αποσυνδεθούν οι χώρες της Βαλτικής, το ενεργειακό σύστημα του ρωσικού θύλακα του Καλίνινγκραντ θα λειτουργεί σε «νησιωτική λειτουργία», χωρίς σύνδεση με το ρωσικό ηπειρωτικό δίκτυο.

Ερωτηθείς σχετικά, ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου Ντμίτρι Πεσκόφ είπε την περασμένη εβδομάδα ότι η Ρωσία έλαβε όλα τα απαραίτητα μέτρα για να εγγυηθεί την ασφαλή και αδιάλειπτη λειτουργία του ενιαίου ενεργειακού της συστήματος.