Τα Βαλκάνια χάνουν περισσότερα από τέσσερα δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως ως αποτέλεσμα της διαρροής εγκεφάλων, η οποία επηρεάζει σημαντικά το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν (ΑΕΠ) των χωρών της περιοχής, σύμφωνα με έρευνα του Προγράμματος Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNDP).

Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι μέχρι το 2050 οι έξι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων θα έχουν περίπου τρία εκατομμύρια λιγότερους κατοίκους από ό,τι τώρα. Η Σερβία θα υποστεί τη μεγαλύτερη απώλεια, περίπου 1,2 εκατομμυρίων κατοίκων. Όσον αφορά το ποσοστό, η Βοσνία-Ερζεγοβίνη και η Αλβανία πρωτοστατούν, οι οποίες θα χάσουν περισσότερο από το 20 τοις εκατό του πληθυσμού τους μέχρι τα μέσα του αιώνα, σύμφωνα με την έκθεση.

Όσον αφορά την ΠΓΔΜ, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΟΗΕ, ο πληθυσμός της χώρας των 1.836.000 κατοίκων θα μειωθεί σε 1.519.000, δηλαδή πτώση 17,3%.

Αυτή η τάση απειλεί σοβαρά τη μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη και παραγωγικότητα χωρών της περιοχής, όπως η Βοσνία-Ερζεγοβίνη, η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η πΓΔΜ και η Αλβανία, αναφέρει το έγγραφο.

Η πύλη της Μπάνια Λούκα «Srpska-info» υπενθυμίζει τα στοιχεία της «Eurostat» ότι μέχρι το 2050 ο πληθυσμός των Βαλκανίων θα μειωθεί περισσότερο από 15 τοις εκατό, λόγω του χαμηλού ποσοστού γεννήσεων και των μαζικών μεταναστεύσεων.

«Το αποτέλεσμα αυτού είναι μια γήρανση του πληθυσμού, όπου όλο και λιγότεροι άνθρωποι σε ηλικία εργασίας πρέπει να υποστηρίξουν έναν αυξανόμενο αριθμό συνταξιούχων». Στη Σερβία, ο μέσος όρος ηλικίας του πληθυσμού είναι ήδη 43 ετών και στην Κροατία ακόμη και 45 ετών, γεγονός που αντιπροσωπεύει μεγάλη επιβάρυνση για το συνταξιοδοτικό σύστημα και την υγειονομική περίθαλψη», αναφέρει το κείμενο.

Σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, μόνο τα τελευταία δέκα χρόνια, περισσότεροι από 2,5 εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν τις χώρες των Δυτικών Βαλκανίων αναζητώντας καλύτερες συνθήκες διαβίωσης στη Δυτική Ευρώπη.

Ένα από τα βασικά προβλήματα της μετανάστευσης στην περιοχή είναι η αποχώρηση νέων με υψηλή μόρφωση, ειδικών στην πληροφορική, τη μηχανική, την ιατρική και άλλους βασικούς τομείς.

Σύμφωνα με στοιχεία του 2021, πάνω από το 70 τοις εκατό των νέων στη Β-Ε σκέφτονται να φύγουν, ενώ παρόμοια στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι στη Σερβία, σύμφωνα με έρευνα του Κέντρου Μελετών Μετανάστευσης, περίπου το 80 τοις εκατό των νέων θέλουν να φύγουν αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες.

Λόγω της αναχώρησης στο εξωτερικό, ο τομέας της υγείας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη αντιμετωπίζει σοβαρή έλλειψη γιατρών και ιατρικού προσωπικού.

Την ίδια στιγμή, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιατρικού Επιμελητηρίου της Ομοσπονδίας της Β-Ε, από το 2013 έως το 2020, περισσότεροι από πέντε χιλιάδες γιατροί εγκατέλειψαν τη Β-Ε.

Οι επενδύσεις στην εκπαίδευση και την επαγγελματική κατάρτιση των νέων καθίστανται μάταιες εάν συνεχίσουν την καριέρα τους εκτός των συνόρων της χώρας τους, εκτιμά η πύλη.

Για παράδειγμα, το γεγονός ότι η Β-Ε επενδύει ετησίως πάνω από 150 εκατομμύρια μετατρέψιμα μάρκα (περίπου 77 εκατομμύρια ευρώ) στην εκπαίδευση ειδικών υψηλής μόρφωσης, αλλά ένα μεγάλο μέρος αυτής της επένδυσης ωφελεί τις δυτικές οικονομίες που απορροφούν εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό.

Αν και η τάση της διαρροής εγκεφάλων φαίνεται μη αναστρέψιμη, πρόσθεσε, υπάρχουν θετικά παραδείγματα επιστροφής εμπειρογνωμόνων στην περιοχή.

Σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και Προσφύγων της Β-Ε, τα τελευταία πέντε χρόνια περισσότερα από 15.000 άτομα, κυρίως ειδικοί υψηλής μόρφωσης, επέστρεψαν στη χώρα μέσω διαφόρων προγραμμάτων υποστήριξης επιστροφών.

Πρωτοβουλίες όπως η «Διασπορά για την Ανάπτυξη», που υποστηρίζονται από το UNDP και τον Ελβετικό Οργανισμό Ανάπτυξης και Συνεργασίας, έχουν καταφέρει να προσελκύσουν ειδικούς από τη διασπορά για να εμπλακούν στην ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών μέσω της εκπαίδευσης και του ανοίγματος νέων επιχειρήσεων.

Παραδείγματα επιτυχημένων επιστροφών και επενδύσεων σε τοπικές κοινωνίες δείχνουν ότι, αν και οι μεταναστεύσεις αποτελούν πρόκληση, μπορούν επίσης να αποτελέσουν ευκαιρία για μακροπρόθεσμη ανάπτυξη εάν διαχειρίζονται με τον σωστό τρόπο, καταλήγει το κείμενο.