Η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ έχει εγείρει περίπλοκα ερωτήματα σχετικά με το μέλλον του ενός εκατομμυρίου Σύριων που εγκατέλειψαν τον πόλεμο και αναζήτησαν καταφύγιο στην Ευρώπη.

Η κατάρρευση της βίαιης δικτατορίας του Μπασάρ αλ Άσαντ άφησε την Ευρωπαϊκή Ένωση με μια τεράστια λίστα καυτών ερωτημάτων που πρέπει να απαντηθούν: Ποιος είναι ο κύριος συνομιλητής στη χώρα; Πώς μπορούν οι Βρυξέλλες να συμβάλουν στη μετάβαση της εξουσίας; Τι συμβαίνει με τις κυρώσεις; Πρέπει να εισρεύσουν ξανά κονδύλια της ΕΕ για τη στήριξη της ανοικοδόμησης;

Και όμως, κανένα άλλο ζήτημα δεν είναι πιο πιεστικό για τις κυβερνήσεις από το μέλλον των περισσότερων από ένα εκατομμυρίων Σύριων που έχουν ζητήσει άσυλο στην Ευρώπη, σύμφωνα με ανάλυση του euronews.

Σε μια σειρά ανακοινώσεων αμέσως μετά την πτώση του Άσαντ, οι ευρωπαϊκές χώρες άρχισαν να διακόπτουν προσωρινά τις αποφάσεις για αιτήσεις ασύλου από Σύρους υπηκόους που εξακολουθούν να εκκρεμούν στο σύστημα. Η Γερμανία, η Ιταλία, η Σουηδία, η Δανία, η Φινλανδία και το Βέλγιο ήταν μεταξύ εκείνων που έκαναν διάλειμμα, επικαλούμενες ασταθείς συνθήκες στο έδαφος.

Στην Αυστρία, ο μεταβατικός υπουργός Εσωτερικών Γκέρχαρντ Κάρνερ, σκληροπυρηνικός στη μεταναστευτική πολιτική, ανακοίνωσε την αναστολή της οικογενειακής επανένωσης και την εισαγωγή ενός νέου «προγράμματος τακτικού επαναπατρισμού και απέλασης» που θα ισχύει για περίπου 40.000 Σύρους που έχουν λάβει προστασία τα τελευταία χρόνια. πενταετία.

Το επίκεντρο θα είναι εκείνοι που έχουν γίνει εγκληματίες, εκείνοι που δεν θέλουν να προσαρμοστούν στις πολιτιστικές αξίες στην Ευρώπη, στην Αυστρία ή εκείνοι που δεν θέλουν να εργαστούν και επομένως ζουν μόνο με κοινωνικά επιδόματα. Είναι προφανώς προτεραιότητα σε αυτό το πρόγραμμα», είπε ο Karner.

Την πρόταση της Βιέννης αποδοκίμασε η Birgit Sippel, σοσιαλίστρια βουλευτής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου με πολυετή εμπειρία στη μεταναστευτική πολιτική, η οποία την κατήγγειλε ως πρόωρη.

"Απέλαση ανθρώπων πίσω στη Συρία;" Νομίζω ότι είναι πολύ νωρίς για να το κάνουμε αυτό γιατί δεν ξέρουμε τι θα γίνει στη συνέχεια. Θα ζήσει η χώρα ειρηνικά ή διαφορετικές ομάδες θα αρχίσουν να πολεμούν μεταξύ τους και να κάνουν τα πράγματα χειρότερα;

«Είναι λίγο αστείο να βλέπεις ότι, από τη μια πλευρά, τα κράτη μέλη μιλούν ήδη για επιστροφή ανθρώπων στη Συρία και άλλοι ανησυχούν ότι τα πράγματα θα μπορούσαν να χειροτερέψουν».

Ωστόσο, τα κράτη μέλη είχαν ήδη ξεκινήσει συζητήσεις για το πώς να επιταχύνουν την οικειοθελή επιστροφή των Σύριων προσφύγων ενόψει των έκτακτων γεγονότων του Σαββατοκύριακου, αν και το θέμα παρέμενε εξαιρετικά αμφιλεγόμενο.

Ο Ιταλός πρωθυπουργός Giorgia Meloni νωρίτερα φέτος ζήτησε μια προσεκτική προσέγγιση με το καθεστώς Άσαντ ανοίγοντας εκ νέου την ιταλική πρεσβεία στη Δαμασκό και ζητώντας από το μπλοκ να αναθεωρήσει τη στρατηγική του έναντι της κατεστραμμένης από τον πόλεμο χώρα. Η Αυστρία, η Σλοβενία, η Σλοβακία, η Κροατία, η Ελλάδα, η Τσεχική Δημοκρατία και η Κύπρος υποστήριξαν το κάλεσμα της Ιταλίας σε κοινή επιστολή που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο.

Στη συντριπτική πλειονότητα των Σύριων που διέφυγαν από τον εμφύλιο πόλεμο και ήρθαν στην ΕΕ ζητώντας άσυλο, χορηγήθηκε καθεστώς πρόσφυγα ή επικουρικής προστασίας και επετράπη να μείνουν στο μπλοκ επ' αόριστον. Λόγω του αιματηρού χαρακτήρα της σύγκρουσης, οι Σύροι προστατεύονταν από την αρχή της μη επαναπροώθησης, η οποία απαγορεύει στις αρχές να απελαύνουν μετανάστες σε χώρες όπου ενδέχεται να αντιμετωπίσουν διώξεις, βασανιστήρια ή οποιαδήποτε άλλη κακομεταχείριση.

Στην πράξη, αυτό σήμαινε ότι οι χώρες της ΕΕ μπορούσαν, το πολύ, να βοηθήσουν όσους ήθελαν οικειοθελώς να επιστρέψουν. Με τον Άσαντ να παραμένει προσκολλημένος στην εξουσία, ελάχιστοι πείστηκαν να το κάνουν: πέρυσι, μόνο 38.300 από τα 5,1 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες που ελήφθησαν από γειτονικές χώρες επέλεξαν να επιστρέψουν, σύμφωνα με την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR).

Οι συνθήκες στη Συρία «δεν ήταν ακόμη ευνοϊκές για τη διευκόλυνση μεγάλης κλίμακας εκούσιων επιστροφών με ασφάλεια και αξιοπρέπεια», προειδοποίησε η UNCHR στην ετήσια αναθεώρησή της. Οι ανησυχίες για την ασφάλεια, τα μέσα διαβίωσης, τις βασικές υπηρεσίες και τη στέγαση αναφέρθηκαν ως λόγοι για το χαμηλό ποσοστό επαναπατρισμών. Περίπου το 90% των ανθρώπων στη Συρία ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Αν και πολλοί από αυτούς τους παράγοντες δεν αναμένεται να βελτιωθούν σύντομα λόγω της τεράστιας καταστροφής που προκάλεσε ο μακροχρόνιος πόλεμος, μια ριζική αλλαγή στην πολιτική κατάσταση είναι πιθανό να οδηγήσει σε επανεκτίμηση του πόσο επικίνδυνος είναι ο Σύρος, κάτι που με τη σειρά του θα ανοίξει το δρόμο για μια ανασκόπηση της προστασίας που τους παρασχέθηκε σε όσους διέφυγαν από τον πόλεμο.

Η Οδηγία της ΕΕ για τα προσόντα, η οποία ισχύει από το 2011, καθορίζει έξι κριτήρια για αυτό που είναι γνωστό ως «παύση» του καθεστώτος του πρόσφυγα, επαναλαμβάνοντας (σχεδόν επί λέξη) τους κανόνες που ορίζονται στη Σύμβαση του 1951 για τους Πρόσφυγες. Τα πρώτα τέσσερα είναι ως επί το πλείστον εθελοντικά και μπορούν ήδη να ισχύουν για εκείνους τους Σύρους που επιστρέφουν ελεύθερα και παραιτούνται από τη διεθνή προστασία τους.