Мо­зоч­ни­от удар е ра­пид­но гу­бе­ње на мо­зоч­ни­те фун­кции по­ра­ди на­ру­шу­ва­ње на до­то­кот на крв во мо­зо­кот. Мо­же да нас­та­не по­ра­ди исхе­ми­ја (не­дос­та­ток на про­ток на крвта) пре­диз­ви­ка­на од бло­ка­да (тром­боза, ар­те­рис­ка ем­бо­лија) или по­ра­ди крва­вење.

Ка­ко ре­зул­тат на мо­зоч­ни­от удар, за­фа­те­но­то под­рач­је на мо­зо­кот не мо­же да фун­кци­о­ни­ра што ре­зул­ти­ра со тоа што лич­нос­та не мо­же да ги мрдне еден или по­ве­ќе де­ло­ви на те­ло­то од за­фа­те­на­та страна, не­мож­ност за раз­би­ра­ње и го­во­ре­ње или фор­му­ли­ра­ње на збо­ро­вите, гу­бе­ње на ви­дот на ед­на­та стра­на од вид­но­то поле.

Во­о­би­ча­е­ни зна­ци на мо­зо­чен удар

Ви­дот и се­ри­оз­нос­та на сим­пто­ми­те на мо­зоч­ни­от удар за­ви­сат од об­лас­та на мо­зо­кот што е за­фа­тена.

Зна­ци и сим­пто­ми на мо­зо­чен удар кај ма­жи и же­ни мо­же да вклу­чу­ваат:

– Наг­ла вко­ча­не­тост, сла­бост или не­мож­ност за дви­же­ње на ли­цето, раце­те или но­зе­те (осо­бе­но ед­на­та стра­на од те­лото);

– Кон­фу­зија;

– Го­вор­ни проб­ле­ми и раз­би­ра­ње на го­во­рот;

– Проб­лем со ви­дот во ед­но­то или две­те очи;

– Вртог­ла­вица, проб­ле­ми со оде­ње­то или гу­бе­ње на рам­но­те­жа или ко­орди­на­ција;

– Не­на­дејна, сил­на гла­во­бол­ка ( чес­то­па­ти опи­ша­на ка­ко „нај­ло­ша гла­во­бол­ка во мо­јот жи­вот“);

– Рес­пи­ра­тор­ни проб­леми;

– Гу­бе­ње на свеста.

Фаст тест

До­кол­ку мис­ли­те де­ка вие или не­кој око­лу вас има мо­зо­чен удар, вед­наш по­ви­кај­те ит­на ме­дицин­ска по­мош.

За да го препоз­на­е­те мо­зоч­ни­от удар, ко­ри­сен е и та­ка­на­ре­че­ни­от фаст тест.

– Фејс (лице) – Обе­се­но лице. По­ба­рај­те од ли­це­то да се насмее. Да­ли таа насмев­ка е ис­кри­вена?

– Арм (рака) – По­ба­рај­те од ли­це­то да ги кре­не рацете. Да­ли не­ко­ја паѓа? Ли­це што пре­жи­ве­а­ло мо­зо­чен удар, не мо­же да ја кре­не ед­на­та ра­ка или да ја стис­не ту­па­ни­цата.

– Спич (го­вор) – Да­ли го­во­рот е не­ја­сен или теш­ко е да се разбере? По­ба­рај­те од ли­це­то да пов­то­ри ед­нос­тав­на ре­че­ница, ка­ко на при­мер: Не­бо­то е сино. Да­ли ре­че­ни­ца­та е пра­вил­но из­го­во­рена?

– Тајм (време) – Про­ве­ре­те ги жи­вот­ни­те фун­кции и по­ви­кај­те бр­за по­мош до­кол­ку се сом­не­ва­те де­ка не­кое ли­це има­ло мо­зо­чен удар. Вре­ме­то е клучно.

Сим­пто­ми­те кај же­ни­те се раз­лични

Мо­зоч­ни­от удар го до­жи­ву­ва­ат мно­гу по­ве­ќе же­ни от­кол­ку ма­жи и е ед­на од во­деч­ки­те при­чи­ни за смрт и ин­ва­ли­ди­тет кај же­ните.

Же­ни­те се со по­го­ле­ма ве­ро­јат­ност да до­жи­ве­ат мо­зо­чен удар от­кол­ку ср­цев удар ка­ко прва ма­ни­фес­та­ци­ја на кар­ди­о­вас­ку­лар­ни за­бо­лу­вања.

Сим­пто­мите, ис­то така, мо­жат да би­дат раз­лич­ни од оние кај ма­жите:

– Нес­вес­тица;

– Теш­ко­ти­ја или ос­та­ну­ва­ње без здив;

– Не­на­деј­ни про­ме­ни во од­не­су­ва­њето;

– Ха­лу­ци­на­ции;

– Га­де­ње или пов­ра­ќање;

– На­пади;

– Дол­гот­рај­ни икања.

Ви­до­ви и при­чи­ни за мо­зо­чен удар

Постојат два глав­ни ти­па мо­зо­чен удар: исхе­ми­чен и хе­мо­ра­ги­чен.

Исхе­мич­ни­от мо­зо­чен удар, кој ис­то та­ка е и нај­чест, се ја­ву­ва до­кол­ку згрут­чу­ва­ње­то ја заг­ла­ви ар­те­ри­ја­та и го спре­чу­ва про­то­кот на крв, а хе­мо­ра­гич­ни­от се ја­ву­ва до­кол­ку не­кој крвен сад пук­не и крв­та вле­гу­ва во окол­но­то ткиво.

Око­лу 85 от­сто од мо­зоч­ни­те уда­ри се исхе­мични.

Фак­то­ри на ри­зик

Од­ре­де­ни фак­то­ри на жи­вот­на­та сре­ди­на и на­ви­ки­те на жи­вот­ни­от стил го зго­ле­му­ва­ат ри­зи­кот од мо­зо­чен удар. Не­кои фак­то­ри на ри­зик мо­жат да би­дат тре­ти­ра­ни или кон­тро­ли­рани, до­де­ка дру­ги не мо­жат.

* Фак­то­ри што не мо­жат да се про­ме­нат:

– Се­меј­ство и ис­то­рија. Ри­зи­кот од удар мо­же да би­де по­го­лем до­кол­ку ва­ши­те ро­ди­тели, ба­би и де­дов­ци до­жи­ве­а­ле мо­зо­чен удар.

– Ста­рост. Мо­зоч­ни­от удар нај­чес­то се ја­ву­ва кај ли­ца над 65 го­дини.

– Род. Мо­зоч­ни­от удар по­ве­ќе ги по­го­ду­ва же­ните.

– Лич­на ис­то­рија. До­кол­ку ве­ќе сте го имале, ве­ро­јат­нос­та де­ка ќе го ис­ку­си­те пов­тор­но е го­лема.

* Фак­то­ри што мо­же да се про­ме­нат:

– ви­сок крвен при­ти­сок,

– ви­сок хо­лес­те­рол,

– бо­лес­ти на ср­цето,

– ди­ја­бе­тес,

– ане­мија.

*Дру­ги фак­то­ри на ри­зик:

Од­ре­де­ни жи­вот­ни на­ви­ки ис­то та­ка го зго­ле­му­ва­ат ри­зи­кот од мо­зо­чен удар, как­ви што се:

– пу­ше­њето,

– ло­ша­та ис­храна,

– де­бе­ли­ната,

– не­ак­тив­ност,

– стрес и деп­ре­сија,

– ал­ко­хо­ли­зам.