Балканците не се пасивно мнозинство и сакаат во НАТО!

Потписниците на Апелот до ЕУ, САД и НАТО за „Ослобоѓење“ велат дека најголемите светски институции на Балканот имаат подобри соговорници отколку политичарите

Јасна и непосредна опасност од тековната политика во регионот, повикувајќи се на неодамнешниот познат нон-пејпер, е причината за потпишување Апел што претставниците на граѓанското општество на земјите од Западен Балкан го испратија до Европската Унија, САД и владите на земјите членки на НАТО.

Многу потписници повикуваат на ставање крај на негативната динамика на Западниот Балкан, „која потенцијално води до насилство“. Академската заедница, како и загрижени граѓани од целиот регион, посочуваат дека националниот авторитарен популизам, кој потсетува на национализмот во поранешна Југославија од крајот на 1980-тите, стана сè поочигледен во некои земји членки на ЕУ, како и во мандатот на Трамп.

 Режимот на Вучиќ

Душан Јањиќ, политички аналитичар од Белград и еден од потписниците на апелот, ни вели дека има причини за загриженост.

– Ние, како мали земји, имаме такви етнонационалистички елити кои мислат дека не ја завршиле својата работа, создадоа монополи на моќ кои со поддршка од нивните партнери не само од Москва и Кина, туку и од регионот, направија таков систем што може да се одржи само со репресија, со меѓусебна пропаганда, што многу лесно може да влезе во вооружени конфликти. Апелот е западните земји, односно евроатлантските интеграции, да се вратат како идеја, да се поддржат во балканските земји со финансии и дипломатија и сите можни други средства само она што е подготвено да изгради мир, односно да се приклучи на НАТО. Ако ја земеме за пример ефикасноста на режимот на Вучиќ, кој може и да се оспори, цената е висока. Тој покажува одредена ефикасност на режимот, но цената е одрекување од евроатлантските интеграции – па, дојдовме до точка наесен да имаме задолжителен воен рок во Србија, што е бунар без дно! Воената неутралност е невозможна, бидејќи дури и ако Србија собере 400.000 војници, што е невозможно, не може да се бори против сите со кои е во судир, предупредува Јањиќ.

Тој забележува дека модерната војна се одвива како низ од терористички активности или како граѓанска војна.

– Ние сме многу поблиску до вооружени конфликти отколку што мислиме дека сме, но многу сме поблиску до мирот. Треба да се искористи позитивниот тренд. Америка сфати дека нејзината одбрана е, всушност, соработка преку НАТО со Европа, а потоа партнерство со Кина, со цел некако да се воспостави рамнотежа на моќта со Русија во Европа. Во регионот, видовте колкава моќ има производството на разни нон-документи, зад кои стојат цели интересни групи. Западот треба јасно да ги поврзува инвестициите во инфраструктурата со обврските Србија, БиХ и другите да го почитуваат мирот, односно мировните договори, вели Јањиќ.

 Има причини за загриженост

Едина Бежиревиќ, професор на Факултетот за криминалистика, криминологија и безбедносни студии при универзитетот УНСА во Сараево, вели дека во Апелот, што таа го потпишала, се наведени сите причини за загриженост.

– Потписниците на Апелот се залагаат за евроатлантска интеграција на регионот, но привлечноста на либерално ориентираните потписници покажува дека стратегијата, поточно недостатокот на кохерентна стратегија на ЕУ/НАТО за регионот на Западен Балкан се разгледува критички. Членките на ЕУ и НАТО на Балканот разговараат исклучиво со етничките елити, со години толерираат говор на омраза, политички екстремизам, величање на воени злосторници, но и легитимирање на „воен плен“, особено кога станува збор за БиХ. Реакциите на претставниците на ЕУ на нон-пејперот беа многу благи, имаме причина за загриженост и потребна е посериозна реакција и од НАТО и од ЕУ, вели Бежиревиќ.

Граѓанска синергија

Сенада Шело-Шабиќ од Загребскиот институт за развој и меѓународни односи нагласува дека Апелот не е целосно репрезентативен и смета дека треба да се прошири списокот на негови потписници. Од Апелот, вели таа, нема големи очекувања.

– Постои голема синергија и согласност меѓу граѓаните и јавните личности во сите земји од Југоисточна Европа. Решенијата мора да се бараат во пресрет на посилна демократија, во владеење на правото, за намалени можности за дискриминација и што било што може да предизвика негативни процеси во овој дел од светот. Она што е важно е да се создаде мрежа или платформа на различни иницијативи, бидејќи кружат различни писма и иницијативи, за да може да се слушне гласот на граѓаните. Колку сме погласни, толку повеќе покажуваме дека не сме пасивно мнозинство, туку многу артикулирана маса. Ние едноставно мора да се кренеме, затоа што она што другите го подготвуваат, ја кројат нашата судбина, не можеме да го дозволиме.

– Една од намерите на Апелот е да им се покаже на луѓето и институциите на кои им е упатен дека тие имаат и други соговорници во овој дел од светот, не само политичари. Значи, сакаме да им кажеме и на европските и на американските дипломати, претставниците на НАТО, дека пораките што ги слушаат од разни политичари од Балканот не се единствената содржина на политиката што се случува овде. Со години се залагаме ЕУ, како и другите западни пријателски земји кон овој дел од светот, да покажат капацитет, да не ги менуваме нашите животи, устави или закони, туку да имаме граѓани, а не корумпирани политичари, како партнери во овие процеси. Апелот се однесува на фактот дека тие сфаќаат дека одат во погрешна насока и дека имаат и други соговорници кои можеби ги игнорирале или не ги забележале досега, вели Шело-Шабиќ.

Стагнацијата убива

Соња Бисерко, претседателката на Хелсиншкиот комитет за човекови права во Србија, нагласува дека сите нон-пејпери и лошата стагнација во регионот се причина за пишување Апел што ќе го сврти вниманието на западните земји, особено ЕУ и САД, да се свртат кон Балканот на поангажиран начин. На самитот на Советот на министри на ЕУ, планиран за 10 мај, се надева дека ќе се разговара и за Балканот.

– Не станува збор само за бавноста и регресијата на нашите општества, туку токму за претензиите на некои актери во регионот, со поддршка од некои надвор од регионот, постојано се доведуваат во прашање регионалните граници. Регионот е во бран на некои етнички агенди, без разлика дали тие тежнеат кон проширување или не, но во секој случај имаме политички лидери кои се помалку загрижени за општиот интерес, туку повеќе за сопствениот. Во таа смисла, таа стагнација го храни незадоволството во регионот, луѓето губат трпеливост. Постои пошироко незадоволство и заради пандемијата, губењето работа, што нема вистински канали за луѓето да реализираат некои суштински потреби и да ги реализираат своите права. Мислам дека на мнозинството граѓани во регионот им е преку глава од етнонационалистичките агенди, бидејќи тие плачат за суштински решенија што никој не ги прави на вистински начин, вели Бисерко.

Преземено од „Ослобоѓење“ од Сараево

 

Почитуван читателу,

Нашиот пристап до веб содржините е бесплатен, затоа што веруваме во еднаквост при информирањето, без оглед дали некој може да плати или не. Затоа, за да продолжиме со нашата работа, бараме поддршка од нашата заедница на читатели со финансиско поддржување на Слободен печат. Станете член на Слободен печат за да ги помогнете капацитетите кои ќе ни овозможат долгорочна и квалитетна испорака на информации и ЗАЕДНО да обезбедиме слободен и независен глас кој ќе биде СЕКОГАШ НА СТРАНАТА НА НАРОДОТ.

ПОДДРЖЕТЕ ГО СЛОБОДЕН ПЕЧАТ.
СО ПОЧЕТНА СУМА ОД 60 ДЕНАРИ

Видео на денот